Çankırı-Çorum havzası klinoptilolize tüfleri kullanarak atık su ve sızıntı suyundan amonyak azotu kurşun ve kadmiyum giderimi / Ayşe Kuleyin; Danışman Osman N. Ergun.

Abstract

Doğal ve senteti,k zeolitlerin her ikisi de olağanüstü iyon değiştirme ve adsorpsiyon özellikleri gösterirler. Chabazite ve Klinoptilolit gibi bazı zeolit mineralleri yüksek iyon değiştirme kapasitelerinden dolayı sulu çözeltilerden bazı katyonları giderme yeteneğine sahiptirler. Son yıllarda zeolit mineralleri özellikle de Klinoptilolit atık sulardan ağır matellerin ve amonyak iyonlarının gideriminde ve radyoaktif elementlerin arıtımında endüstriyel ölçekte kullanılmaktadır. Çankırı-Çorum Havzasındaki Klinoptilolitler genellikle Tersiyer vlkanik tüf tabakalarındaki yaşlı volkanik kayaçların pseudomorf bir şekil olarak meydana gelmiştir. Daha önce yapılan çalışmalarda bu zeolitize tüflerin radyoaktif atıklardan stronsiyum sezyum ve atık sulardan bakır iyonlarını giderebildikleri belirlenmiştir. Bu çalışmada Çankırı-Çorum Havzası zeolitize atık su ve sızıntı suyundan Cd,Pb ve NH3-N iyonlarının giderim etkinliği ve giderim verimine etki eden faktörler araştırılmıştır. Bu araştırmada elde edilen veriler zeolitize tüf (Klinoptilolit) miktarının tane boyunun sulu çözeltideki iyon derişiminin ve karıştırma süresinin atık su ve sızıntı suyunun her ikisinde de giderim etkinliği için çok önemli olduğunu açıkca göstermiştir. Zeolitize tüflerin NaCI ile şartlandırılmasının amonyak azotu giderim kapasitesini önemli ölçüde etkilediği de belirlenmiştir. Bu araştırma sonucunda Çankırı-Çorum Havzası zeolitize tüflerinin endüstriyel ölçekte atık su ve sızıntı suyundan Cd, Pb ve NH3-N iyonlarını ekonomik olarak giderebileceği gözlenmiştir.