Orta Karadeniz Bölgesindeki yüzey ve kaynak sularında pestisit kirliliği ve içme suyu kalitesinin araştırılması / Feza Geyikçi; Danışman Hanife Büyükgüngör.

Abstract

Bu çalışmada Orta Karadeniz bölgesinde bulunan 16adet yüzey ve kaynak sularının analizleri yapılmıştır.Yüzey suları Devretçi, Tamyeri, Bakırçay, Çorak, Çamlıca, Pencik, Karakaya, Ortaköy, Sarıalan ve Uyuzsuyu Dereleridir.Kaynaklar ise Subendi, Geyikpınar, Çağlayan, İncirpınarı, Bük kaynakları ile Bekiroğlu Drenajıdır.Amasya, Ordu, Samsun ve Sinop illerine bağlı yerleşim birimlerinin içme suyu ihtiyacını karşılayacak olan bu sularda araştırılan organik kllorlu pestisitler,a-BHC, ß-BHC, y-BHC, s-BHC, Heptaklor, Aldrin, Heptaklor Epoksit, Endosülfan I, p,p'-DDE, Dieldrin, Endrin, Endosülfan II, p,p'DDD, Endrin Aldehit, Endosülfan Sülfat ve p,p'-DDT'dir. Belirtilen organik klorlu pestisitlerin gaz kromatografi cihazında Elektron Tutucu Dedektör (Ni-63) ile bölünmesine bölünmesiz (splitles) enjeksiyon şartlarında analizleri gerçekleşmiştirilmiştir. Kullanılan kolon DB-5 model 30 m. uzunluğunda 0.25 um film kalınlığında ve 0.32 mm iç çapındadır.Kolon dolgu maddesi poli (%5 difenil-%95 dimetil siloksan)dır. 16 noktadan üçer kez örnek alınan toplam 48 adet örneğin gaz kromatografi cihazında analizi için gereken ekstraksiyon işleminde katı faz ekstraksiyonu uygulanmıştır. Katı faz C-18 diskleri kullanılarak gerçekleştirilen ekstraksiyon işleminde toplanan 20ml eluat 1 ml ye konsantre edilmiştir. Konsantre çözeltiden 0.3 ul sonuçların karşılaştırıldığı 16 adet organik klorlu pestisit içeren standart karışımından 0.1ul enjekte edilerek kramatog-ramları alınmıştır. AAnalizler sonunda yüzey ve kaynak sularında bulunan organik klorlu pestisitler a-BHC, ß-BHC, Y-BHC, S-BHC, Aldrin, Heptaklor Epoksit, Dieldrin ve p,p'-DDD'dir. Ölçümler sonucunda DevretçiDeresi ile Ortaköy Deresinde organik klorlu pestisitler bulunamamıştır. Sonuçlar TS 266 (1997)ye göre değerlendirilmiş Bakırçay ve Çamlıca Derelerinde bulunansonuçlar standartın maksimum değerlerinden daha yüksek bir yeraltı suyu alan Bekiroğlu drenajında ise maksimum değerde çıkmıştır. Bu üç örnekteki organik klorlu pestisit s-BHC'dir. Aynı yüzey ve kaynak sularının fiziksel ve kimyasal özellikleri de incelenmiştir.Ölçülen parametreler Görünüş, Bulanıklık, Renk, Tat ve Koku, Elektrik Geçirgenliği, Buharlaştırma Kalıntısı, Satürasyon İndeksi, Fenolftalein Alkalinitesi, Toplam Alkalinite, Karbonat, Bikarbonat, Toplam Sertlik, Geçici Sertlik, Kalsiyum, Magnezyum, Demir, Klorür, Sülfat, Nitrit, Amonyum ve Organik Maddedir.Geyikpınar, Subendi, Çağlayan, İncirpınarı Kaynakları, Bekiroğlu Drenajı ve Pencik Deresinin fiziksel özellikleri Çağlayan ve Geyikpınar Kaynakları, Bekiroğlu Drenajı ile Pencik ve Bakırçay Derelerinin kimyasal özellikleri TS 266 (1997) ye uygun çıkmıştır.