Liman gölü (Samsun-Türkiye) fitoplanktonu ve mevsimsel değişimi üzerine bir araştırma / Elif Nevran Soylu; Danışman Arif Gönülol

Abstract

Liman gölü fitoplanktonunun mevsimsel değişimi ve bu değişime etki eden faktörler Ocak 2002 - Aralık 2003 tarihleri arasında incelenmiştir.Fitoplanktonda Bacillariophyta , Chlorophyta, Cyanophyta, Dinophyta, Xantophyta, Chrysophyta ve Cryptophyta divizyolarına ait toplam 130 takson tespit edilmiştir.Süksesyon 2002 yılında R-Stratejileri (yüksek yüzey alanı / hacim oranına sahip, Pseudanabaena limnetica Lemmermann gibi filamentli mavi yeşil algleri içeren) ile başlamıştır.Daha sonra bu grubu C-Stretejileri (hızlıbesin absorpsiyonu, asimilasyon ve replikasyon oranları ile karakterize edilen küçük yeşil algler) takip etmiştir. Sonra yine R-Stratejileri onu takiben son olarak C-Stratejileri hakim olmutur.Liman Gölü fitoplanktonu ve mevsimsel değişimi üzerinde fiziksel faktörlerden ışık ve sıcaklık etkili olmuştur.Sıcaklığın artışı ile Cyclotella Pantocsek ve Microcystis aeruginosa (Kützing) Kützing türlerinin birey sayılarında artışlar olmuştur.Yağışın az olduğu aylarda toplam organizma miktarı artmıştır.Araştırma süresince en düşük yağış miktarının elde edildiği 2003 Eylül ayında 1. ve 2.istasyonlarda maksimum toplam organizma değerleri elde edilmiştir. Araştırma alanında yüzey ve 1m derinlikteki fitoplanktonun kompozisyonu değişmemiştir. Bacillariophya üyeleri tür sayısı bakımından dominant iken tür yoğunluğu bakımından Chlorophyta ve Cyanophyta üyeleri dominant olmuştur.Chlorophyta grubundan Ankistrodesmus falcatus (Corda) Ralfs ve Kirchneriella lunaris (Kirchner) K.Möbius sırasıyla 2003 sonbahar ve 2002 ilkbahar mevsimlerinde artış göstermişlerdir.Cyanophyta divizyosunda Pseudanabaena limnetica türünün 2002 ilkbahar ve yaz mevsiminde ve 2003 sonbahar mevsiminde aşırı çoğalma yaptığı tespit edilmiştir.Aynı divizyodan Merismopedia punctata Meyen ise 2002 ve 2003 sonbahar mevsiminde önemli sayılara ulaştığı görülmüştür. Shannon-Weaver tür çeşitliliği kümeleme analizi ve çok boyutlu ölçekleme (NMDDS) analizi uygulanarak fitoplankton birlik yapısındaki değişimler incelenmiş ve böylece kommunite yapısı özetlenmeye çalışılmıştır.Hem kümeleme analizi hem de NMDS analizi sonuçları kış ve 2003 ilkbahar ayları arasındaki farklılıkların tüm istasyonlarda maksimum olduğunu göstermektedir.Örnekleme süresince yüzeyde türce en zengin istasyon 2003 Mayıs ayında 0,885 bits.mm3 ile 1.istasyon olmuştur.En düşük indeks değeri (0,101 bits.mm3) 2002 Temmuz ayında 1.istasyonda tespit edilmiştir. Düzenlilik indeksi değişimlerine göre en yüksek değer (1 bits.mm3) 2002 Ocak ayında 3.istasyonda en düşük değer ise 0,105 bits.mm3 ile 2003 Temmuz ve Eylül aylarında 2. ve 3. istasyonlarda elde edilmiştir.