Orta karadeniz bölgesinde fındık kurdu curculio nucum L. 1758 (coleoptera; curculionidae) populasyonlarının biyolojisi ve zararı üzerine araştırmalar / İzzet Akça; Danışman Celal Tuncer.

Abstract

Bu araştırma 2000-2002 tarihleri arasında Samsun, Ordu ve Giresun illerindeki fındık bahçelerinde yürütülmüştür. Araştırmada, fındık kurdunun biyolojisi, morfolojik özellikleri, popülasyon yoğunluğu, zarar oranı ve tipleri ele alınmıştır. Ayrıca, kafes denemeleri yoluyla zararlının ekonomik zarar eşiği saptanmıştır. Morfolojik çalışmalarda; dişi boyu 6.57±0.04 mm, erkek boyu 6.40±0.04 mm olarak tespit edilmiştir. Rostrum uzunluğu dişilerde 5.56±0.05 mm, erkeklerde 3.96±0.04 mm olarak ölçülmüş olup, cinsiyet ayırımında, belirgin bir kriter olarak kullanılabileceği belirlenmiştir. Yumurtaların oval ve 0.84±0.014 mm uzunluğunda ve 0.552±0.014 mm eninde olduğu saptanmıştır. Baş kapsül genişliğine göre 4 larva dönemi belirlenmiştir. Larva dönemlerinin baş kapsül genişliği, sırasıyla 0.259±0.005 mm; 0.634±0.014 mm; 1.023±0.023 mm; 1.569±0.011 mm olarak belirlenmiştir. Erginler, Samsun, Ordu ve Giresun'da nisan ortalarında çıkmaya başlamakta ve sıcaklığa bağlı olarak mayıs ortalarında en yüksek seviyeye ulaşmaktadır. Erginlerin sezonun başında yapraklar ve dişi çiçekler (karanfil) üzerinde beslendiği belirlenmiştir. Çiftleşme ve yumurta bırakma mayıs sonlarında başlamakta ve temmuz sonlarına kadar devam etmektedir. Her dişi böcek ortalama olarak 12 (7-17) adet yumurta üretmektedir. Yumurta meyve içerisine 0.243±0.026 mm derinliğe konulmaktadır. Larva, gelişimini meyve içinde 5-6 haftada tamamlamaktadır. Gelişimini tamamlayan larvalar, temmuz ayı sonlarından itibaren meyvede bir delik açıp dışarı çıkarak toprağa inmektedir. Fındık kurdu her yıl bir generasyon vermektedir. Kafes denemelerinde, bir dişi bireyin ortalama 10.9 (3-17) meyveye yumurta bırakarak larva gelişmesi sonucu zarar verdiği, bir erkek ve bir dişiden oluşan bir çift erginin ise beslenme ve yumurta koyma şeklinde toplam 188.6 (170.6-212.4) meyveye zarar verdiği belirlenmiştir. Bu değerler kullanılarak fındık kurdunun ekonomik zarar eşiğinin çeşitli değişkenlere bağlı olarak 2.1-5.3 böcek/10 ocak arasında olduğu saptanmıştır.