Karadeniz Bölgesinde mısır kurdu [ostrinia nubilalis hbn. (lepidoptera: crambidae)]'na karşı bazı mısır hat ve çeşitlerin dayanıklılık seviyelerinin belirlenmesi / Hüseyin Akyol ; Danışman Osman Ecevit.

Abstract

Bu çalışmada bazı mısır hat ve çeşitlerinin mısır kurdun a karşıreaksiyonlarının arazi şartlarında araştırılması ile elde edilecek verilerin mısır kurduna karşı dayanıklılık ıslahı çalışmalarında veri olarak kullanılması amaçlanmıştır. Bu çalışma, 2006 ve 2007 yıllarında Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nün deneme arazisinde yürütülmüştür. Araştırmada materyal olarak Kompozit Karadeniz Yıldızı, 3 adet hibrit mısır (TTM.97-30, TTM.93-4 ve SM-5) ve ümitvar 14 adet hat ile mısır kurduna dayanıklı Gözdem ve Karaçay çeşitleri oluşturmuştur. Deneme tesadüf blo kları deneme desenine göre ilaçlı ve ilaçsız 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırma sonucunda Mısır kurdu bulaşma oranları çeşit ve hatlara ait ilaçsız parsellerde, 2006 yılında % 8 - 18, 2007 yılında ise % 1 - 34 olduğu belirlenmiştir. 2006 ve 2007 yıllarında en fazla bulaşma sırasıyla TK -110 ve TK-330 hatlarında olmuştur. Hat ve çeşitlerde ilaçsız uygulamada belirlenen ortalama bitki başına delik sayısı; 2006 yılında 1 -4,67, 2007 yılında 1-3,44 arasında değişmiştir. Yapılan değerlendirmeye göre TK -336, TK-342, TK-110, TK-12 hatları ile TTM.93-4, SM-5 ve Karadeniz Yıldızı çeşitlerinin dayanıklı diğer hat ve çeşitlerin ise çok dayanıklı oldukları belirlenmiştir. Her iki uygulama göz önüne alınarak 2006 yılında s apta yapılan değerlendirmede TK-110 ile SM-5'in 8'er adet tırtıl ile ilk sırada yer aldığı, 2007 yılında ise TK -342 ve TK-12' nin 6'şar tırtıl ile ilk sırada yer aldığı tespit edilmiştir. Çeşit ve hatlara ait galeri uzunlukları iki yılın ortalamaları değerlendirildiğinde ilaçsız parsellerd e 3,08-6,24 cm belirlenmiştir. Verim açısından her iki yılın ilaçsız uygulama ortalamasında dekara verim çeşitlerde SM-5, Gözdem ve TTM.93-4 (900,86 kg/da, 863,13 kg/da ve 768,22 kg/da); hatlarda ise TK-339, 528,82 kg/da ile ön plana çıkmıştır. Mısır hat ve çeşitleri verim ve bitki boyu ile incelenen toplam delik sayısı, bulaşık bitki sayısı ve galeri uzunluğu arasında olumsuz ve önemli ilişkiler çıkmıştır.