Samsun'da örtü altı hıyar yetiştiriciliğinde önemli olan zararlı akar türü Tetranychus cinnabarinus Boisduval (Acarina: Tetranychidae)'un mücadelesinde predatör akar Phytoseiulus persimilis Athhias-Henriot (Acarina: Phytoseiidae='in kullanımı / Rana Akyazı; Danışman Osman Ecevit

Abstract

Bu araştırma, 2003-2006 yıllarında Samsun- Merkez ile Alaçam, Bafra, Çarşamba, 19 Mayıs, Tekkeköy, Yakakent, Kavak ve Vezirköprü ilçelerinde yürütülmüştür.Çalışmada öncelikle en etkili kırmızı örümcek predatörü olarak bilinen ve dünyada biyolojik mücadele çalışmalarında en çok kullanılan Phytoseiulus persimilis Athias-Henriot (Acarina: Phytoseiidae)'in Samsun yöresi hıyar (Cucumis sativus L.) seralarındaki dağılımı belirlenmiştir. Bu amaçla 2003 (Haziran)-2005 (Kasım) yılları arasında, Samsun-Merkez ve ilçelerinde toplam 342 hıyar serasında örnekleme yapılmış, 211 (% 61.70)'inde Tetranychus cinnabarinus Boisduval (Acarina: Tetranychidae) saptanabilmişken, sadece 48 (% 14.04)'inde P. persimilis tespit edilebilmiştir. Bu predatör sahil şeridinde yer alan ilçelerde bulunurken, daha iç kesimlerdeki Kavak ve Vezirköprü'de bulunamamıştır. Ayrıca bu tür pestisit kullanılmayan seralardan haziran, kullanılanlardan ise ağustos-ekim aylarında elde edilebilmiştir. Araştırmada, P. persimilis'in T. cinnabarinus'un faklı dönemlerini tüketim kapasitesi de incelenmiştir. Bu amaçla yürütülen çalışmalar sonucunda, ovipozisyon dönemindeki bir P. persimilis' in günlük ortalama tüketim kapasitesi sırasıyla, 22.62± 0.98 larva/ gün, 16.57±0.23 deutonimf/gün, 4.50±0.13 ergin dişi/gün ve 20.47±0.12 erkek/gün olarak tespit edilmiştir. Ayrıca yapılan sera çalışmaları Samsun koşullarında, avcı: av oranı 1:10 ve 1:20 olacak şekilde yapılacak P. persimilis salımı ile T. cinnabarinus'un kontrol edilebileceğini, ancak bir kez 1:30 oranında yapılan salım ile yeterli kontrolün sağlanamayacağını göstermiştir. Çalışmada P. persimilis ve T. cinnabarinus'un tetradifon 75 gr/lt (kor-dion V- 18 EC)'ye, dicofol 195 gr/lt (hekthane) ve hexythiazox 50 gr/lt (alfasorin)'den daha hassas oldukları da belirlenmiştir.Bu pestisitlerin T. cinnabarinus için LC50 ve LC90 değerleri sırası ile, dicofol 195 gr/lt (hekthane)'de, 580.69 mg/lt ve 1028.58 mg/lt, hexythiazox 50 gr/lt (alfasorin)'de, 667.48 mg/lt ve 1513.47 mg/lt, tetradifon 75 gr/l (kor- dion V- 18 EC)'de ise, 514.69 mg/lt ve 1397.60 mg/lt olarak tespit edilmiştir. P. persimilis'deki LC50 ve LC90 değerleri ise, dicofol 195 gr/l (hekthane) için, 15.84 mg/lt ve 157.27 mg/lt, hexythiazox 50 gr/lt (alfasorin) için, 51.82 mg/lt ve 957.84 mg/lt, tetradifon 75 gr/lt (kor- dion v- 18 EC) için, 9.46 mg/lt ve 82.73 mg/lt kadardır.