Sera şartlarında sıcaklık ve ışığın biber'de (capsicum annuum L.) büyüme, gelişme ve verim üzerine kantitatif etkileri / Dilek Kandemir; Danışman Sezgin Uzun
Özet
Bu çalışma sera şartlarında yetiştirilen biberin (Capsicum annuum L.) büyüme, gelişme ve verimi üzerine ışık ve sıcaklığın kantitatif etkilerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Denemede biber tohumlarının ekimi dört farklı dönemde (Mart, Temmuz, Eylül ve Aralık) cam serada gerçekleştirilmiş ve fide dikimleri cam ve plastik seraya (antifog, antivirüs, infrared ve ultraviyole katkılı plastik kaplı, boydan boya çatı ve yan havalandırmalı) gölgeli ve gölgesiz şartlarda yapılmıştır. Gölgeleme materyali olarak %50 ışık geçirgenliği olan plastik ağ örtüden yararlanılmıştır. Işık ve sıcaklığın biberde bitki büyüme özellikleri (bitki boyu, bitki gövde çapı, yaprak sayısı, kök kuru ağırlığı, gövde kuru ağırlığı, yaprak kuru ağırlığı, toplam bitki vejetatif kuru ağırlığı, oransal kök ağırlığı, oransal gövde ağırlığı, oransal yaprak ağırlığı, oransal yaprak alanı, özgül yaprak alanı, yaprak kalınlığı, net asimilasyon oranı ve nispi büyüme hızı), bitki gelişme özellikleri (fide çıkışına kadar geçen gün sayısı, dikimden çiçeklenmeye kadar gün sayısı, boylanma hızı, gövde çapı artış hızı ve yapraklanma hızı) ve verim (bitki başına meyve sayısı, bitki başına ortalama meyve ağırlığı ve bitki başına verim) üzerine etkileri incelenmiştir. İncelenen tüm özelliklerden elde edilen verilerin çoklu regresyon analizleri Excel paket programı kullanılarak matematiksel modeller haline getirilmiş ve oluşturulan modeller Slide Write paket programında 3 boyutlu grafiklere dönüştürülmüştür. 14-28 oC sıcaklık ve 70-1500 Mmol/m2/s ışık şiddeti sınırlarında ele alınan büyüme, gelişme ve verim parametrelerindeki önemli değişimler çizilen bu grafiklerden faydalanılarak açıklanmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre bitki boyu ve özgül yaprak alanı artan sıcaklık ve azalan ışıkla beraber eğrisel olarak artmıştır. Artan sıcaklık ve ışık gövde çapını da eğrisel olarak artırmıştır. Yaprak kalınlığı, yüksek ışık yüksek sıcaklık ve yüksek ışık düşük sıcaklık şartlarında en yüksek değerine ulaşmıştır.Net asimilasyon oranı (NAO) incelenen ışık sınırları içerisinde, artan ışık şiddetiyle doğrusal olarak artmıştır. Nispi büyüme hızı (NBH) için optimum sıcaklık ışık şiddetine bağlı olarak yaklaşık 24-27 oC olarak belirlenmiş ve NBH zamanla azalmıştır. Artan sıcaklık ve azalan ışık şiddeti oransal yaprak alanını (YAO) artırmıştır. YAO'da zamanla azalmıştır. Tohum ekiminden fide çıkışına kadar geçen gün sayısı artan sıcaklıkla beraber azalmıştır. Artan sıcaklık ve ışık şiddeti dikimden çiçeklenmeye kadar geçen gün sayısını da azaltmıştır. Bitki başına ortalama meyve ağırlığı için optimum sıcaklık ışık şiddetine bağlı olarak yaklaşık 21 ve 24.5 oC kaydedilmiştir. Bitki başına en fazla verim optimum sıcaklık olan 21 oC'de ve 1500 Mmol/m2/s ışık şiddetinde tespit edilmiştir.
