Bazı yenilebilir ektomikorizal mantar türlerinin kültüre alınması üzerine araştırmalar / Beyhan Kibar; Danışman Aysun Peşken

Abstract

Bu çalışmada Lactarius controversus, Lactarius pyrogalus ve Tricholoma terreum gibi ektomikorizal mantar türlerinin kültüre alınabilme olanakları araştırılmıştır. Bu amaçla ektomikorizal mantar türlerinin saf kültürlerinin elde edilmesi, en uygun besin ortamlarının saptanması, misel gelişim koşullarının (pH, sıcaklık, C ve N kaynakları) optimizasyonu ve vejetatif inokulumun elde edilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Çalışmada ayrıca fındık (Corylus avellana) ile ektomikorizal ilişkisi bulunan L. pyrogalus türüne ait değişik inokulumların farklı yöntemlerle fındık fidanlarına inokulasyonu yapılarak fidan gelişimi ve ektomikoriza oluşumu üzerine etkisi belirlenmiştir. Aynı zamanda ektomikorizanın teşhisi ve tanımlanması yapılmıştır. Çalışma Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümüne ait misel üretim laboratuarında 2005 ve 2008 yılları arasında yürütülmüştür. L. controversus, L. pyrogalus ve T. terreum ektomikorizal mantar türlerinin misel gelişimi için PDA besin ortamının, 25 °C sıcaklığın, 4.5-6.0 pH değerlerinin ve N kaynağı olarak malt ekstrakt, pepton ve maya ekstratın kullanılmasının uygun olduğu belirlenmiştir. En iyi C kaynakları L. controversus türü için mannitol, L. pyrogalus için mannitol ve glikoz, T. terreum türü için de dektroz, ksiloz ve maltoz olarak belirlenmiştir. L. contraversus türünde torf ortamının, L. pyrogalus ve T. terreum mantar türlerinde ise torf:vermikülit (1:4) ortamının vejetatif inokulum için en uygun ortamlar oldukları tespit edilmiştir. Farklı inokulasyon yöntemlerinin fidan gelişimi üzerine etkisi önemli bulunmuştur. İnokule edilmeyen fındık fidanları hariç, tüm inokulasyon uygulamalarında ektomikoriza oluşumu saptanmıştır. L. pyrogalus mikorizasının turuncu renkli ve basit dallanmış, mikorizal köklerin ise kısa, kalın, yüzeyinin düz, parlak ve fungal örtü ile kaplı olduğu tespit edilmiştir.