Syedra Antik Kentinde Ele Geçen Dokuma Tezgah Ağırlıkları ve Ağırşakları

Abstract

Geçmişten günümüze insan kendi temel gereksinimlerinden biri olan giyinme ihtiyacını karşılayabilmek için giysi üretmeliydi. İlk çağlarda bu giysi ihtiyaçlarını avladıkları hayvanlardan karşılasalar da yerleşik hayata geçiş giyim konusunda yeni beklentilerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Gelişen yaşam koşullarıyla da yeni giysi bulma ihtiyacı dokumacılığın ortaya çıkmasını sağlamış ve ilk zamanlar el ile dokumacılık yapan insanlar zamanla dokuma yükünü hafifletmek ve daha hızlı dokuma yapabilmek için dokuma gereçleri üretmeye başlamıştır. Bu üretilen gereçlerden biri olan dokuma tezgâh ağırlıkları ve ağırşakları arkeolojik kazılarda sık ele geçen buluntular arasında yer almakta ve bulunduğu kentin dokumacılığı hakkında önemli veriler sunmaktadır. Bu çalışmada, Antalya'nın Alanya İlçesinde yer alan Syedra Antik Kentinde gerçekleştirilen kazı çalışmalarından ele geçen dokuma tezgâh ağırlıkları ve ağırşakları ele alınmıştır. Değerlendirilen 110 malzemenin 94'ünü dokuma tezgâh ağırlıkları, 16'sını ise ağırşaklar oluşturmaktadır. Kendi içlerinde form ve özelliklere göre alt tiplere ayrılarak incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı Syedra Antik Kenti dokuma ağırlıkları ve ağırşakları ile kentin dokumacılığı hakkında bilgi sahibi olmaktır. Günümüzde çalışmalar yetersiz olduğundan dokumacılık alanında bilgiler oldukça sınırlıdır. Kentlerin dokumacılığı hakkında daha fazla çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışma Syedra'da ele geçen dokuma tezgâh ağırlıkları ve ağırşaklarını bilim dünyasına kazandırmayı amaçlamaktadır. Çalışmada Antik Çağda dokumacılığı ve dokuma gereçlerinin işlevlerini anlayabilmek için Elizabeth J. W. Barber'ın 'Prehistoric Textiles', İsmail Fazlıoğlu'nun 'Eskiçağ'da Dokuma' kitabından, Rahşan Tamsü'nün 'Eskiçağ'da Dokumacılığın Başlangıcı ve Pişmiş Toprak Dokuma Aletleri' sempozyum bildiler kitabından faydalanılmıştır. Marie-Louise Nosh, Eva Andersson Strand 'Ancient Textiles' bantlarından da yararlanılmıştır. Dokuma ağırlıklarının tipolojisinin oluşturulmasında Davidson 'un Korinth ve Pnyx'taki, Goldman 'ın Tarsus'taki çalışmaları katkı sağlamıştır. Syedra Antik Kentinde çok sayıda ele geçen Roma Dönemi'ne tarihlenen dokuma ağırlıkları ve ağırşakların yerel üretim olabileceği düşünülse de şimdilik bölgeye yakın bir yerde kil yatağına rastlanılmamıştır. Dokuma gereçlerinin üretimi ve dokuma atölyesi ile ilgili arkeolojik verinin de ele geçmemiş olması ağırlıkların ithal edilerek kullanılmış olabileceğini ortaya koymaktadır.

From the past to the present, humans have had to produce clothes to meet one of their basic needs clothing. At an early age, although they fulfilled their requirements through the animals they hunted, the transition to settled life led to the emergence of new expectations regarding clothing. With the evolving living conditions, the need to find new clothes led to the emergence of weaving. Initially, people wove by hand, but over time they began to create weaving tools to lighten the workload and enable faster production. One of theese produces tools' loom weights is among the frequently encountered finds in archaeologcal excavations and provides significant data about the weaving practices of the city where they are found. This study examines the loom weights and spindle whorls discovered during the excavation at the ancient city of Syedra, situated in the Alanya district of Antalya. Of the 110 materials examines, 94 were loom weights and 16 spindle whorls. These were classified into subtypes based on their forms and characteristics. This study aims to understand textile production in the ancient city of Syedra through the analysis of loom weights and spindle whorls. Due to the lack of sufficient research, our knowledge of the textile industry is quite limited. More studies are needed on the weaving practices of the ancient cities. This study aims to introduce the loom weights and spindle whorls discovered at Syedra to the scientific community. In this study, to understand ancient weaving and the functions of weaving tools, Elizabeth J. W. Barber's 'Prehistoric Textiles,' İsmail Fazlıoğlu's 'Weaving in Antiquity,' and the symposium proceedings 'The Beginning of Weaving in Antiquity and Earthenware Weaving Tools' by R. Tamsü and S. Akca. Additionally Marie-Louise Nosh, Eva Andersson Strand 'Ancient Textiles' was also utilized. The typological classification and dating of loom weights have been enhanced by the studies of Davidson in Corinth and Pnyx, as well as Goldman's research in Tarsus. While several loom weights and spindle whorls dating to the Roman period have been recovered from the ancient city of Syedra, suggesting local production, no clay deposits have yet been identified in the immediate vicinity. The absence of archeological evidence for the production of these tools and a textile workshop suggest that the weights may have been imported.