Non-alkolik Steatohepatitli Hastalarda Hepatik Endokannabinoid Reseptör CB1 ve CB2 Ekspresyonu ve Metabolik Sendromla İlişkisi

Abstract

Steatozdan NASH’a progresyona sebep olan patojenik metabolik yolaklar tam olarak açıklığa kavuşmamıştır. Son dönemdeki çalışmalarda endokannabinoid sistemin kronik karaciğer hastalığı sürecinde pek çok basamakta rol oynayabileceği belirtilmiştir. Endokannabinoidler canlılarda, Cannabinoid reseptör 1 (CB1) ve Cannabinoid reseptör 2’yi (CB2) aktive ederek etkinliklerini gösteren endojen lipid mediyatörlerdir. Endokannabinoid sistemin kronik karaciğer hastalığı sürecinde pek çok basamakta rol oynayabileceği belirtilmiştir. CB1 reseptörlerinin uyarılması hepatik yağ asidi sentezini arttırdığı ve yağlı karaciğerde CB2 reseptörlerinin eksprese olduğunun gösterilmesi bu reseptörlerin metabolik sendromla ilişkili olabileceğinin göstergesi olabilir. Endokannabinoid sistemin periferik dokularda çeşitli metabolik fonksiyonları aktive etmesi, bu sistemin çeşitli hastalıkların tedavisinde rol oynayabileceğini düşündürmektedir. Bizim çalışmamızda metabolik sendrom ve Nonalkolik yağlı karaciğer hastalığıyla cannabinoid reseptörlerinin ekspresyonu arasında ilişki olup olmadığı belirlenmiştir. Karaciğer biyopsilerinin patolojisi raporu NASH olan 54; Steatoz olan 17 kişi hasta grubuna dahil edildi. Karaciğer doku örneklerinde hemanjiom, fokal nodüler hiperplazi, basit kist saptananların patoloji preperatlarındaki normal karaciğer alanları ve normal karaciğer dokusu olarak raporlanan 40 kişi kontrol grubu olarak seçildi. İmmunhistokiyasal olarak CB1 ve CB2 Reseptörleri ile boyanma olup olmadığı, boyanmanın metabolik sendrom kriterleri ve NAS skoru ile olan ilişkisi belirlendi. Kontrol (n=40), Steatoz (n=17) ve NASH grubu (n=54) CB2-R ekspresyonu açısından karşılaştırıldıklarında, Steatozlu hastalar ve NASH’li hastaların CB2-R ekspresyonu aralarında anlamlı farklılık saptandı. Steatoz grubunda CB-2 reseptörünün ekspresyonu, NASH grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha fazlaydı (p= 0.017). Fakat NAYKH ve kontrol grubundaki hastaların CB2-R ekspresyonu yüzdeleri karşılaştırıldığında iki grup arasında CB2-R ekspresyonu arasında anlamlı farklılık yoktu (p= 0.924). Çalışmamızda Kannabinoid reseptörleri-2’nin (CB-2R'ler), tüm hastaların ve kontrol grubunun karaciğer hücrelerinde eksprese edildiği belirlenmiştir.Ayrıca bu reseptörlerin ekspresyonu, arteriyel hipertansiyon, obezite, hiperlipidemi ve lobüler inflamasyon gibi çeşitli parametrelerle de ilişkili saptanmıştır.