Samsun Terme Havzası Bazı Temel Fizyografik Karakteristikleri Belirlenmesi ve Tarımsal Taşkın Alanlarının Toprak Haritalanması

Abstract

Yapılan bu çalışma ile ilk olarak Çarşamba Ovası'nın doğusunda kalan ve Terme Çayı'nın ovaya girdi noktadan denize döküldüğü yere kadar olan 19 km mesafe içerisinde ve yaklaşık akarsuyun her iki yakasında yine yaklaşık 2.5 km genişlik kaplayan ve çoğunluğu düz eğime sahip 53.6 km2 alan içerisinde toprak, topografya, arazi kullanımı ve arazi örtüsü vb. karakteristiklerinin ortaya çıkartılması, ikinci olarak da bu alan içerisinde taşkından zarar görebilecek tarım alanlarında yayılım gösteren farklı toprakların temel karakteristiklerini belirleyerek detaylı toprak haritasının oluşturulması amaçlanmıştır. Farklı topografik özelliklere (düz, dalgalı, tepelik) sahip olan alan içerisinde özellikle düz ve düze yakın fizyografya hâkim durumdadır. Deniz seviyesinden yükseklik ortalama 1 m ile 47 m arasında değişmektedir. Yıllık ortalama yağış ve sıcaklık durumu ise sırasıyla 964.3 mm ve 14.3 oC'dir. Arazi gözlemleri ve topografik, jeolojik ve arazi kullanım durumlarının incelenmesinden sonra, 17 toprak profil çukuru kazılmıştır. Her bir profilden genetik horizon esasına göre toprak örnekleri alınmış ve laboratuvarda analizleri yapılmıştır. Laboratuvar analiz sonuçları ve toprak taksonomisine göre topraklar tanımlanmış ve sınıflandırılmıştır. Topraklar 4 ordo, 6 altordo, 8 büyük grup ve 10 alt grup içerisine yerleştirilmiştir. Bu ordolar içerisinde % 55.3 ile Inceptisoller en fazla alan kaplarken bunu sırasıyla % 30.6 ile Entisoller, 8.9% ile Vertisoller ve % 5.2 ile de Alfisoller izlemektedir. 10 toprak serisi ve bunlara ait sınırlar 1:25.000 ölçekli harita üzerine aktarılmıştır. Araştırma alanı içerisinde Mescitli serisi (% 2.3) en küçük alana sahip iken, Altunlu serisi (% 17.1) en fazla yayılım alanına sahiptir. Buna ilaveten araştırma alanında belirlenen bazı toprak sorunları hakkında da önerilerde bulunulmuştur

The main aims of this study were to determine firstly land use-land cover, topographic and soil characteristics in 53.6 km2 mostly flat land which was sized about 19 km length which is between Black Sea and at the beginning of mountain and 2.5 km width in both sides of Terme River that located on east part of çarşamba Plain and secondly, in order to generate detailed soil map by determining basic characteristic of different soils formed in arable land which can be damaged from flooding events. Different physiographic units (mostly flat, rolling and hilly) are particularly common in the study area. Elevation varies from 1 m to 47 m above sea level. Average annual precipitation and temperature are 964.3 mm and 14.3 oC, respectively. After examination of topographic, land use, geologic and geomorphologic maps and land observation, 17 profile places were excavated in the study area. The soil samples were taken from each profile based on genetic horizon sand their analyses were done in the laboratory. According to the results of laboratory analyses by taking into consideration of soil taxonomy, these soils were classified and described. The soils were grouped under 4 order, 6 suborder, 8 great groups and 10 subgroups within 10 soil series and soil boundaries were shown on the 1:25.000 scale map. Inceptisol has the highest land which is about 55.3% of the total area following by Entisol (30.6%), Vertisol (8.9%) and Alfisol (5.2%) in the study area. Whereas Mescitli series has the largest area (2.3%), Altunlu series has the smallest area in the study area (17.1%). In addition, some necessary recommendations were given to solve some soil problems in this study