Din, Tasavvuf ve Aşk Değerleri Bağlamında Muhibbî Divanı

Abstract

İnsanoğlu, yaratıldığı ilk zamanlardan beri sürekli yenişeyler öğrenerek kendini her anlamda geliştirmeye çalışmıştır.Zaman içerisinde oluşturduğu bilgi ve görgü birikimini enyakınından başlamak üzere diğer insanlara aktarmayabaşlamıştır. Kısacası insanoğlu, çevresindekileri iyiliğeyönlendirip kötülükten sakındırma çabası içerisinde olmuştur.İnsanı bu davranışa sevk eden âmil, insanın yaratılıştangetirdiği özündeki iyilik olsa gerektir. Esasında peygamberlerinyaptığı da budur. İnsanın başka bir insana nasihatinin ilkpeygamber de olan Hz. Âdem’le başladığını, sonra içinde iyilikhissi ve mesuliyet şuuru taşıyan anne, baba, ağabey, abla,arkadaş, öğretmenden devlet reisine kadar herkesin bu göreviyapma çabası içerisinde olduğunu söylemek yanlış olmaz.Çalışmada, Yavuz Sultan Selim gibi disiplinli bir babanınnezaretinde çok önemli hocalardan iyi bir eğitim almış, çokkültürlü ve donanımlı bir padişah olan Sultan Süleyman’ınnasihat içerikli beyitleri üzerinde durulmaktadır. Şiirlerindegenellikle Muhibbî mahlasını kullanan Sultan Süleyman,birçok divan şairinin divanında rastlanması mümkün olanhikmet eksenli beyitlere sıklıkla yer vermiştir.Şu hâlde yazıda, cihan padişahı olmak için iyi yetiştirilmiş,46 yıllık (1520-1566) uzun bir saltanat sürmüş olan birpadişahın şiirleri incelenmiştir. Birinci Süleyman, özellikleyetişme sürecinde ehlinden pek çok nasihat almıştır. Ayrıcakendisi de yetmiş iki yaşında vefatına kadar nice hadise görmüşgeçirmiştir. Dolayısıyla yazıda, bu birikimle bir başkasına hangi konularda ne tür nasihatlerde bulunduğu tespit edilmeyeçalışılmıştır.Çalışmamızdaki değerler ve nasihatler, dinî-tasavvufîkonular ve aşk ana başlıklarıyla tasnif edilmiş ve benzerdurumları ifade eden nasihatler arasından uygun örnekleralınarak değerler eğitimi açısından incelenmiştir.

Human beings who have developed themselves in everysense by learning new things since the first days of creationhave been in an effort to transfer the knowledge andmanners they have created over time to other peoplestarting from the nearest, thus directing the people aroundto good and avoiding evil. The reason that prompts humanbeings to this behaviour must be the innate good in humanbeings. In fact, this is what the prophets do. We believe thatit won’t be wrong to say that giving advice started withAdam, who is also the first prophet, and then everyone whohas a sense of goodness and responsibility from mothers,fathers, brothers, sisters, friends and teachers to head of thestate has been in an effort to fulfil this duty.Our study is on advice containing verses of is Suleymanthe Magnificent, who was a very sophisticated sultanknown to be very well educated by very important teachersunder the supervision of a disciplined father like YavuzSultan Selim. Suleyman I, who usually used thepseudonym Muhibbî in his poems, frequently includedwise couplets which can be found in every poet 's divan inclassical poetry.The aim of the present study was to try to find out whichadvice a Sultan who was well educated to be the Sultan ofthe World, who received countless advice from experts indifferent fields during his 46-year-long reign (1520-1566)and who experienced so many events until his death at the age of seventy-two gave to other people with all hisexperience.The values and advice in our study are classified underthe titles of religious-sufistic issues, issues about love.Appropriate examples were chosen from advicesexpressing similar situations and messages, and these wereexamined in terms of values education.