Bakla (Vicia faba L.)' da özellikler arasındaki ilişkiler ve tane verimi bakımından seleksiyon kriterlerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, yerel bakla populasyonlarmı, hatlarını ve çeşitlerini içeren 15 bakla (Viciafaba L.) genotipinde bazı fenolojik ve morfolojik özellikler ile tane verimi arasındaki ilişkileri incelemek ve tane verimi bakımından başarılı bir seleksiyon yapabilmek için hangi özelliklerin dikkate alınması gerektiğini tespit etmek amacıyla 2003-2004, 2004-2005 ve 2005-2006 yıllarında Samsun koşullarında yapılmıştır. Denemede Eresen-87, Filiz-99 ve Lara bakla çeşitleri, Samsun, Amasya, Sinop ve Tokat illerinin bazı ilçe ve köylerinden toplanan 10 bakla populasyonu ve 2 bakla hattı (FLIP86-116FB ve FLIP85-172FB) kullanılmıştır. En yüksek varyasyon katsayıları sırasıyla tane verimi, sap verimi, biyolojik verim, ilk bakla yüksekliği ve bitkide bakla sayısı özelliklerinde belirlenmiştir. Tane verimi ile hasat indeksi (r0.861**), bakla uzunluğu (r0.763**), baklada tane sayısı (r0.700**) ve biyolojik verim (r0.648**) arasında olumlu ve çok önemli ilişkiler bulunmuştur. Çiçeklenme süresi (r-0.789**), hasat olgunluk süresi (r-0.781**), ilk bakla bağlama süresi (r-0.772**) ve bitki basma dal sayısı (r-0.596*) ise tane verimi ile olumsuz ilişkiler göstermiştir. Baklada tane verimi ile olumlu ve önemli ilişkiler gösteren, aynı zamanda tane verimi üzerine olumlu yüksek doğrudan etkiye sahip olan hasat indeksi ve biyolojik verime ilave olarak bakla uzunluğu ve baklada tane sayısının tane verimi yüksek bakla genotiplerinin seçiminde öncelikli seleksiyon kriterleri olarak kullanılabileceği belirlenmiştir.

This study was conducted to investigate the relationships among some phenological, morphological characters and seed yield and to determine for selection criteria for seed yield in 15 faba bean {Viciafaba L.) genotypes including local populations, lines and cultivars during 2003-2004, 2004-2005 ve 2005-2006 growth seasons under Samsun conditions. Vida faba L. cvs Eresen-87, Filiz-99 and Lara, 10 faba bean populations collected from some districts and villages of Samsun, Amasya, Sinop ve Tokat provinces and 2 lines (FLIP86-116FB and FLIP85-172FB) were used in the study. The highest coefficients of variation were determined in seed yield, straw yield, biological yield, first pod height and the number of pods per plant, respectively. Positive and significant relationships were found between seed yield and harvest index (r0.861**), pod length (r0.763**), the number of seeds per pod (r0.700**) and biological yield (r0.648**). Seed yield was negatively and significantly correlated with the length of flowering period (r-0.789**), days to seed harvest maturity (r-0.781 **), days to first pod set (r-0.772**) and the number of branches per plant (r-0,596*). It was determined that harvest index and biological yield, which are positively and strongly correlated with seed yield and also have positive high direct effects on seed yield, and pod length and the number of seeds per pod could be used as primary selection criteria for the selection of high yielding faba bean genotypes.