Bal arı (Apis mellifera L.)'sında feromon ve enzim üretimi

Abstract

Koloni içerisinde haberleşmenin aracı olan feromonlar haber taşıyan biyolojik aktif maddeler olup bireyin vücudundan havaya bırakılırlar. Feromonları hormonlardan ayıran en önemli özellik budur. Genellikle ana arının vücudundan dışarıya salgılanarak işçi arılar arasında koordinasyonu sağlayan feromorilann yoğunluğu, üretim zamanı ve kalıcılığına göre değişebilir. Arılar arasında yayılmaları; hava, fiziksel temas ve yiyecek alışverişi yoluyla olmaktadır. Salgılandıkları bezler mandibular, nasanov ve koshevnikov bezleridir. Bu bezlerden salgılanan feromonlar; cinsel cezbediciler, alarm ve koruma, salkım oluşturma, karşılıklı birbirini tanıma, kodlama ve endokrin sistemlerin değişmelerini sağlama işlevlerini görürler. Ana arının başındaki mandibular bezlerden salgılanan en önemli feromonlar 9-oksodecenoik asit (9-oksodec-2-trans-enoik asit) ve 9-hidroksidecenoik asit (9-hidroksidec-2-trans-enoik asit)'tir. Enzimler de arı tarafından alınan besin maddelerinin sindirilmesinde önemli rol oynarlar. Ayrıca, solunum metabolizmasına da katıldıkları bilinmektedir. Enzimlerin üretilmeleri ve aktivitelerini gösterebilmeleri için; pH, sıcaklık ve redöks potansiyeli gibi faktörlerin uygun düzeylerde olması gereklidir. Özellikle invertaz, diastaz, glukoz oksidaz, amilaz, ve a-glukosidaz gibi enzimler bu konuda önemli rol oynamaktadır.

Pheromones, a means of communication within colony, are news carrying, biological active substances and released from the bees' bodies to the environment. This is the most important distinctive characteristic between pheromones and hormones. Pheromones maintain co-ordination among the worker bees after releasing from the Queen's body. Pheromones' intensity may vary according to the production time and retentivity. Spreading among bees occur by means of air movement, physical touch and food transfer. Pheromones are secreted from mandibular, nasanov and koshevnikov glands. Pheromones secreted from these glands have an important role in terms of sexual attractivity, alarm and protection, reproduction, change of endocrinal systems. The most important pheromones are the 9-oksodecenoik acid and 9-hydroxydecenoik acid secreted from mandibular glands found at Queen's head. Enzymes have a role in digestion process of nutriments taken to the bee's body. Furthermore, It is known that they are involved in respiration mechanism. Temperature, pH and redox potential factors must be within proper ranges for enzyme production and activation. Invertase, amylase enzymes are the most important enzymes.