Sivas şehrinin kültür coğrafyası (Maddi kültür öğelerine göre)

Abstract

Kültür, insanın doğal çevre ile etkileşimi sonucu ortaya çıkan maddi ve manevi unsurların tümünü kapsamaktadır. İnsanların bulundukları çevredeki yaşam tarzları, kültürü meydana getirir. Coğrafya ve kültür yakın ilişki içerisindedir. Bu çalışmanın amacı, Sivas şehrinin doğal çevre koşullarının kültür üzerindeki etkilerini neden-sonuç ilişkisi içerisinde açıklamaktır. Sivas şehrinde yaşayan insanların geçmişten günümüze kadar getirdiği kültür değerlerini coğrafi bakış açısıyla inceleyip, ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda, araştırma sahasında gözlem yapılmış ve ilgili kurumlarla iletişime geçilerek veriler toplanmıştır. Araştırma sahası ile ilgili haritalar ArcGIS 10.5 yazılımı ile hazırlanmıştır. Maddi kültür ögelerini ve bunlara etki eden faktörleri belirlemek amacıyla, Sivas şehrinde yaşayan gönüllü katılımcılara yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. Yapılan görüşmeler ve gözlem sonucunda, şehrin maddi kültür değerlerinin güçlü ve zayıf yönleri, fırsatları ve tehditlerini açıklamak amacıyla SWOT analizi yapılmıştır. Sivas, İç Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Kızılırmak Bölümü'nde yer almaktadır. Araştırmaya konu olan saha, Sivas şehri ve yakın çevresindeki köyleri kapsamaktadır. Sivas şehri, kendine özgü kültür değerleri ile birikimli olarak ilerlemiştir. Meskenlerinde Türk-İslam kültürü, iklim koşulları ve bölgenin fiziki yapısının etkileri belirgin olarak görülmektedir. Giyim kuşam kültüründe, olumsuz iklim koşullarından korunmak amacıyla yapılan kıyafetler, İslam dininin etkisiyle şekillenmiştir. Şehir insanın göç ile geldiği yörelerde tarım ve hayvancılığın temel ekonomik faaliyet olduğu için, yemek kültürü bu faaliyetlere paralel olarak gelişmiştir. Hayvansal gıdalar ve yetiştirilen tarım ürünleri yemeklerin ana malzemesini oluşturmaktadır. Şehirde gelişen el sanatlarında ortaya çıkan ürünler, maddi kültür değeri taşımaktadır. El sanatlarının gelişmesinde hayvancılık ve maden varlığı büyük öneme sahiptir. Yukarıda kısaca açıklanan Sivas şehri kültür coğrafyası, insan-mekân-kültür ilişkisi içerisinde incelenerek açıklanmaya çalışılmıştır. Ayrıca coğrafyanın nedensellik, dağılış gibi temel ilkelerine bağlı kalınmıştır.

Culture encompasses materials and spiritual elements produced by human interaction with natural environment. In other words, it is the lifestyles of people. Culture, as a subject of geography, is closely related to environment. The aim of this study is to explain the effects of natural conditions on culture in a cause-effect relationship within the extent of Sivas city and its surroundings. Cultural features that are carried from past to present of Sivas city are assessed in a geographical view. For this purpose, required data obtained from observations and institutional records. The maps of the research area are prepared with ArcGIS 10.5 software. In order to determine the cultural materials and the affecting factors, a semi-structured interviews are applied to the volunteer participants living in the city. As a result of the interviews and observations, a SWOT analysis was conducted to identify the strengths, weaknesses, opportunities, and threats of the cultural values. Sivas is located in the Upper Kizilirmak Subdivision of the Central Anatolia Region. The research area includes Sivas city and surrounding villages. The city of Sivas has progressed cumulatively with its unique cultural values. The effects of Turkish-Islamic culture, climatic conditions, and the physical structure of the region are observable. The clothes are made to protect from adverse climatic conditions have been shaped by influence of Islam. Food culture is influenced mainly by agriculture and husbandry activities in the locality. Agricultural products and animal origin food are main materials of the city cuisine. Handicraft goods, produced in the city, are valuable upon material culture. Livestock and mining have great importance for local handicrafts. The cultural geography of Sivas city, which was briefly mentioned above, has been tried to be explained on the scope of human-space-culture relationship. In addition, the research is adhered to the basic principles of geography such as causality and distribution.