Mesleklerin kültürel sermayesi:farklı statülere Pierre Bourdieu perspektifinden bakmak

Abstract

Geçmişten günümüze birlikte yaşayan insanlar arasında farklılıklar ve eşitsizlikler görülmüştür. Bu eşitsizlikler ve farklılıklar, bireylerin toplumsal konumda belirli konumları ve statüleri temsil etmeleri ile görünür hale gelir. Topluma bakıldığında bireylere belirli konumları ve statüleri sağlayan mesleklerin olduğunu görülür. İnsanların büyük bir çoğunluğu hayatlarının bir bölümünde ya da uzun bir dönem mesleki faaliyet içerisindedir. Meslek, bireylere toplum içerisinde belirli konumları ve statüleri sağlar. Mesleki faaliyetin sağlamış olduğu statünün; bireyin yaşam tarzını, eylemlerini ve sosyo-kültürel pratiklerini belirleyici bir unsur olduğu görülür. Bu çalışma, Fransız düşünür Pierre Bourdieu’nun 1979 yılında yayınladığı Ayrım isimli çalışmasından ilham alarak, farklı statüleri temsil eden meslek gruplarını benzer bir yaklaşım ile gözlemlemeyi hedeflemiştir. Bourdieu, sosyoloji dünyasına sunduğu; habitus, kültürel sermaye, toplumsal uzam gibi kavramları ile sosyal tabakalaşma çözümlemesine Marx ve Weber’den farklı olarak “kültür”ü getirmiştir. Bu çalışmada Pierre Bourdieu’nun sermaye ve habitus kavramı ile gündelik yaşam pratiklerinin kültür ile ilişkisi, meslekler bağlamında ele alınmaktadır. Çalışmada kültürel ve gündelik tüketim pratikleri, beğenileri, eğitime katılım süreçleri, meslek tercihleri, aile durumlarına dair katılımcılara sorular sorulmuştur. TÜBİTAK 1001 Programı kapsamında desteklenen “Türkiye SosyoEkonomik Statü Endeksi Geliştirme Projesi’nin birinci ayağı olan, Türkiye Mesleki İtibar Araştırması’na göre, “yüksek itibarlı” ve “düşük itibarlı” meslekler olarak belirlenen, iki ayrı gruptan oluşan katılımcıların, meslekleri ile kültürel farklılaşmaları karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Çalışmada nitel yöntem kullanılmıştır. Kartopu örneklem modeli ile “yüksek itibarlı” ve “düşük itibarlı” meslek grubunda yer alan, Samsun ilinde ikamet eden, 30 katılımcı ile yüz yüze görüşme yapılarak veriler toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz yöntemi kullanılmış ve elde edilen veriler temalaştırılarak yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, meslekleriyle farklı statüleri temsil edenlerin kültürel sermaye, ekonomik sermaye ve habitus ekseninde farklılaştıkları görülmüştür. Bireylerin mesleki becerileri edinme süreçlerine; eğitim olanaklarına erişim, ailenin eğitim üzerindeki etkisi ve yönlendirmeleri noktasında farklılık gösterdiği sonucuna varılmıştır. Bireylerin kendi habitusları ve ilgi alanlarını mesleki faaliyetlerinde de devam ettirdikleri görülmüştür.

These inequalities and differences become visible when individuals represent certain positions and statuses in the social sphere.From past to now, there are some differences and inequalities between people live in together When we look at society, we see that there are professions that provide individuals with certain positions and status.Vast majority of people are engaged in professional activity for part of their lives or for a long period of time. The profession provides individuals with certain positions and status in society. It is seen that the status of the profession is a determining element of an individual's lifestyle, actions, and socio-cultural practices. This study has been inspired by the French sociologist Pierre Bourdieu’s research, which he published in 1979 in his book La Distinction and aimed to observe occupational groups representing different statuses with a similar approach.Bourdieu offers to the world of sociology; unlike Marx and Weber, he brought “culture” to the analysis of social stratification with concepts such as habitus, cultural capital, and social space.In this study relationship of daily life practices with culture are discussed in the context of professions with Pierre Bourdieu's concept of capital and habitus.Participants were questioned about their cultural and daily consumption habits, preferences, educational participation processes, professional preferences, and family situations. Therefore, we will have had an idea about cultural capital with the construction of the hierarchy between professions and their different practices. Participants are separated into two groups as defined by high-prestige and low-prestige professions according to the social economic status index supported by the TUBİTAK 1001 programme. Qualitative data method was used in the study. Using the snowball sample model, data was collected by making an interview technique with 30 participants in two group of professions who live in Samsun. The descriptive analysis method was used to analyze the data and the data are interpreted and themed. According to the results of the research, It has been observed that professions differ on the axis of cultural capital, economic capital, and habitus. With educational opportunities and family guidance and effect were effective and be difference between them in the professional processes of individuals. It has been observed that Individuals have also continued their habitus and interests in their professional activities.