Lise öğrencilerinin kişilik özelliklerine göre bilinçli farkındalık düzeyleri

Abstract

Bu çalışma lise öğrencilerinin beş faktör kişilik özellikleri ve bilinçli farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkiyi çeşitli değişkenler açısından incelemek amacıyla hazırlanmıştır. Söz konusu çalışma 2019-2020 eğitim öğretim yılında Konya ili Selçuklu ilçesinde öğrenim görmekte olan, 372’si kadın 364’ü erkek olmak üzere 736 lise öğrencisinin sağladığı veri ile oluşturulmuştur. Araştırma örneklemi basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle belirlenmiş ve çalışma betimsel tarama modellerinden ilişkisel tarama modelini kullanarak hazırlanmıştır. Çalışmada öğrencilerin demografik bilgilerini elde etmek amacıyla 4 maddelik “Kişisel Bilgi Formu”, öğrencilerin beş faktörlü kişilik özelliklerini ölçmek amacı ile 44 maddeden meydana gelen ve 1998 yılında Benet-Martinez ve John tarafından geliştirilen; Sümer ve Sümer (2010) tarafından Türk Kültürüne uyarlaması yapılan “Beş Faktörlü Kişilik Ölçeği (BFKÖ)” kullanılmıştır. Öğrencilerin bilinçli farkındalık düzeylerine ilişkin verilerin toplanmasında 15 maddeden meydana gelen; Brown ve Ryan (2003) tarafından geliştirilen; Özyeşil, Arslan, Kesici ve Deniz (2011) tarafından Türk Kültürüne uyarlaması yapılan “Bilinçli Farkındalık Ölçeği (BFÖ)” kullanılmıştır. Veriler IBM Statıcs 25 SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Verilerin normallik testinin ardından Spearmen Korelasyon Analizi, Mann Whitney-U Testi ve Kruskal Wallis Testi analiz teknikleri kullanılmıştır. Verilerin istatistik değerlendirmesinde 0,05 anlamlılık düzeyi göz önünde bulundurulmuştur. Yapılan analizler sonucunda bilinçli farkındalık düzeyi ve dışa dönüklük arasında pozitif yönlü zayıf ilişki; bilinçli farkındalık düzeyi ve sorumluluk arasında pozitif yönlü orta ilişki; bilinçli farkındalık düzeyi ve uyumluluk arasında pozitif yönlü ve zayıf bir ilişki; bilinçli farkındalık düzeyi ve deneyime açıklık arasında pozitif yönü çok zayıf ilişki; bilinçli farkındalık düzeyi ve duygusal dengesizlik arasında negatif yönlü zayıf bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Aynı zamanda öğrencilerin BFKÖ ve BFÖ düzeyleri arasında çok zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki saptanmıştır. BFKÖ ve BFÖ düzeyleri cinsiyet değişkeni açısından incelendiğinde uyumluluk ve duygusal dengesizlik alt boyutunda kadınların lehine istatiksel olarak anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. BFKÖ ve BFÖ düzeyleri sınıf düzeyi değişkenine göre incelendiğinde 9.sınıf öğrencilerinin bilinçli farkındalık düzeylerinin 12.sınıf öğrencilerine göre daha fazla olduğu sonucu elde edilmiştir. BFKÖ ve BFÖ düzeyleri lise türü değişkenine göre incelendiğinde sorumluluk alt boyutunda Anadolu lisesinin; uyumluluk alt boyutunda imam hatip lisesinin ve duygusal dengesizlik alt boyutunda meslek lisesinin istatiksel olarak anlamlı farklılıklara sebep olduğu görülmüştür. Bu araştırma sonucunda elde edilen bulgular ilgili literatür ile yorumlanmış ve önerilerde bulunmuştur.

This study was prepared to examine the relationship between high school students' five factor personality traits and their level of conscious awareness in terms of various variables. The study in question was created with the data provided by 736 high school students, 372 women and 364 men, who are studying in Selçuklu district of Konya province in the 2019-2020 academic year. The research sample was determined by the simple random sampling method and the study was prepared by using the relational screening model, one of the descriptive survey models. The "Personal Information Form", which has 4 items in order to obtain the demographic information of the students in the study, consists of 44 items to measure the five-factor personality traits of the students and was developed by Benet-Martinez and John in 1998; “ The Big Five Personality Traits Scale(BFPI)” adapted to Turkish Culture by Sümer and Sümer (2010) was used. Consisting of 15 items, Developed by Brown and Ryan (2003); "Conscious Awareness Scale (SPS)" adapted to Turkish Culture by Özyeşil, Arslan, Bıçak, and Deniz (2011) was used. The data were analyzed with IBM Statics 25 SPSS package program. After the normality test of the data, Spearmen Correlation Analysis, Mann Whitney-U Test and Kruskal Wallis Test analysis techniques were used. 0.05 significance level was taken into account in the statistical evaluation of the data. As a result of the analysis, it was concluded that there was a weak positive relationship between conscious awareness level and extroversion, a positive moderate relationship between conscious awareness level and responsibility, a positive and weak relationship between conscious awareness level and compliance, a very weak positive relationship between openness to experience, and a weak negative relationship between conscious awareness level and emotional instability. At the same time, a very weak significant relationship was found between the students' BFPI and SPS levels. When the BFPI and SPS levels were examined in terms of the gender variable, it was concluded that they were statistically significant in favor of women in the sub-dimension of compatibility and emotional instability. When the BFPI and SPS levels were examined according to the grade level variable, it was found that the conscious awareness level of 9th grade students was higher than the 12th grade students. When the BFPI and SPS levels were examined according to the high school type variable, it was seen that the Anatolian high school in the responsibility subdimension, the imam hatip high school in the compatibility sub-dimension, and the vocational high school in the emotional imbalance sub-dimension caused statistically significant differences. Findings obtained as a result of this research were interpreted with the relevant literature and made suggestions.