Hint alt kıtasında dini akımlar:Tulu-ı islam örneği

Abstract

Arap Coğrafyasında ve Osmanlının son döneminden günümüze kadar Anadolu’da ortaya çıkan fikir akımları hakkında gerek Mezhepler Tarihi Ana-bilim Dalında gerekse Din Sosyolojisi alanında sayısız çalışmalar yapılmıştır. Dünyada en fazla Müslüman nüfusun bulunduğu bölge olması ve bu bölgede ciddi oranda farklı fikri hareket ve dini grup oluşumuna rağmen Hint alt kıtasında ortaya çıkan dini hareketler hakkında Türkiye'de kapsamlı bir çalışma bulunmamaktadır. Modernizemle birlikte Müslümanlar, modernitenin ortaya çıkardığı fikri ve sosyal meselelerle ilgilenmiş, bu konular hakkında ilmi, fikri tartışmalar yapmaya ve çözüm önerileri geliştirmeye çalışmışlardır. Diğer İslam ülkelerindeki gibi, bu coğrafyada da klasik dini yapılar ve medrese uleması tepkisel davranmış modern olan her şeyi reddetmeye çalışmıştır. Bunun yanında tez konumuz olan Tulu-ı İslam hareketi gibi Hint Alt Kıtasında bazı dini gruplar, yer yer eleştirseler de modernitenin İslam ile uzlaştırabileceğini savunmuşlardır. Modern dönemde Hint Alt kıtasında ortaya çıkan dini akım ve fikir hareketlerinden biri olan Tulu-ı İslam, modernizm etkisinde kalan Müslümanların fikri yapısını ciddi oranda yansıtmaktadır. Bu hareket Pakistan'ın kuruluşunu sağlayan Muhammet İqbal, Muhammet Ali Cinnah gibi kişilerin fikirleri öncülüğünde, bir ülkenin kuruluş sürecinin fikri alt yapısına öncülük ederek önemli bir yer edinmiştir. Hint alt kıtasında yirminci yüzyılda ortaya çıkan başlıca dini akımlar Diyûbendî, Barelvi, Cemaat-ı İslami, Ehl-i Hadis ve Tulu-ı İslam hareketleridir. Çalışmamızda öncebu dini hareketler tanıtılmış ardından çalışmamızın ana konusu olan Tulu-ı İslam Hareketi detaylı bir şekilde tanıtılmıştır. Öncelikle kurucusu Gulâm Ahmet Pervîzin hayatı veserleri ele alınmıştır. Sonraki bölümde Tulu-ı İslam Hareketinin fikri alt yapısı, hangi koşullarda ortaya çıktığı hareketin klasik eserlerinden ve bu hareket üzerine yapılmış olan akademik çalışmalardan hareketle detaylı olarak incelenmitir. Çalışmamızda bu hareketin klasik eserleri olan ve hareketin fikri yapısını oluşturan, kurucusu Gulâm Ahmet Pervez'e ait eserleri incelenmiştir.

Numerous studies have been carried out on both the religious and intellectual movements that emerged in the Arabian Peninsula and in Anatolia from the last period of the Ottoman Empire to the present day, both in the Department of History of Sects and in the field of Religious Sociology. Indian sub-continent has the most of the Muslim population, religious and intellectual groups in this region as compared to the world. Because of the lack of resources, in Turkey there is no comprehensive studies about the region. With modernism, muslims have dealt with the intellectual and social issues brought out by modernity, they have tried to make scientific and intellectual discussions and suggest solutions about these issues. As in other Islamic countries, classical religious structures and madrasa scholars in this region had reacted to everything which is conected to modernity. In addition, as seen in the Tulu-ı Islam movement, which is our thesis subject, some religious groups in the Indian Subcontinent argued that modernity can reconcile with Islam. Tulu-ı Islam is one of the religious and intellectual movement that emerged in the Indian subcontinent in the modern period. It reflects the intellectual structure of the Muslims under the influence of modernism. This movement emerged under the leadership of the ideas of people such as Muhammad Iqbal and Muhammad Ali Jinnah. The Tulu-ı Islam movement has gained an important place by leading the intellectual infrastructure in the establishment process of Pakistan. It has aimed to contribute to the theoretical debates held in Theology faculties about religious and intellectual movements in the Indian subcontinent with such a study to be carried out specifically for Tulu-ı Islam. The main Islamic movements in the subcontinent are Diyûbendî, Barelvi, Jamaat-ı Islami, AhliHadith and Tulu-ı Islam movements. In the beginning of thesis, these religious movements are introduced. After this, the founder of Tulu-ı Islam and his life was introduced. In the next section, the intellectual infrastructure of the Tulu-ı Islam Movement, the conditions under which it emerged, its classical works and the academic studies are discussed.