Ekim öncesi tohum uygulamalarının ve çimlenme-çıkış dönemindeki üşüme stresinin fasulye (Phaseolus vulgaris)'de bazı tarımsal karakterler ve tane verimi üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışma, ekimden önce tohumları saf su (hidropriming : HP) ve CaCl2'nin %1, 1.5 ve 2'lik dozları ile ön-uygulama (priming) işlemine tabi tutulan ve çimlenme-çıkş döneminde üşüme stresine maruz kalan Yunus 90 ve Göynük-98 fasulye çeşitlerinin bazı tarımsal karakterler ve tane verimi üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma şansa bağlı parseller deneme desenine göre 4 tekrarlamalı ve faktöriyel olarak Temmuz-Ekim 2019 döneminde yürütülmüştür. Bir grup bitki üşüme stresine maruz bırakılmadan tamamıyla açık havada dış ortam koşullarında yetiştirilirken, üşüme stresine maruz bırakılacak bitkiler çimlenme ve çıkış sürecinde kontrollü koşullara sahip bitki büyütme odasında 15° C/15°C (gündüz/gece) sıcaklık derecelerinde 10 gün boyunca üşüme stresine maruz bırakılmış, daha sonra açık hava koşullarına alınarak yetiştirilmeye devam edilmiştir. Her iki grupta da hiçbir ön işlem yapılmadan doğrudan ekilen tohumlar kontrol uygulaması olarak kabul edilmişlerdir. Saksı denemeleri kuru tohum hasadına kadar devam ettirilmiş ve iki fasulye çeşidinin de üşüme stresine tepkilerini belirlemek amacıyla bitki boyu (cm), ilk bakla yüksekliği (cm), bitkide bakla sayısı (adet/bitki), bakla boyu (cm), ortalama tohum ağırlığı (g/tohum), tohum uzunluğu (cm), tohum genişliği (cm), bitki başına tohum sayısı (adet/bitki), kök ve sap kuru ağırlığı (g/bitki), bitki başına biyolojik verimi (g/bitki), yaprak SPAD değerleri, bitki başına verim (g/bitki) ve hasat indeksi (%) tespit edilmiştir. Fasulyede bitki başına tane verimine etkileri bakımından uygulamalar arasında önemli (p<0.05) derecede farklılıklar tespit edilmiş, CaCl2 'nin %1'lik uygulaması hariç, HP dahil tüm uygulamalar kontrole göre bitki başına tane verimini önemli derecede artırmıştır. Çimlenme-çıkış döneminde ortaya çıkan üşüme stresi, bitki başına veriminin, normal koşullarda yetiştirilen bitkiledikine göre önemli derecede azalmasına (%24.96) neden olmuştur.

This study was conducted to determine the effects of Yunus 90 and Göynük-98 bean varieties, which were subjected to pre-treatment with distilled water (hydropriming) and CaCl2 doses (1, 1.5 and 2%) and also exposed chilling stress during germination-seedling emergence period before planting, on seedling cultivation, grain yield and some agricultural characters. The study was carried out in the growing period of 2018-2019 (June-October) with 4 replications and factorial according to the plot of chance design. Control plants were grown in greenhouse conditions at an average temperature of 22 °C / 16 °C (day/night) without being exposed to chilling stress, while plants to be exposed to chill stress were grown at 15 °C in a controlled plant growth room. Pot experiments continued until dry seed harvest and characteristics were determined in order to determine the response of both bean varieties to chill stress. For this purpose, plant height (cm), first pod height (cm), number of pods per plant (pieces), pod height (cm), seed weight (gr), seed length (cm), seed width, number of seeds per plant (units) , root and stem dry weight (g/plant), yield per plant (g), biological yield per plant (g), leaf chlorophyll content (SPAD value) and harvest index (%) were determined. Analysis of variance was performed in terms of the traits examined in the mentioned varieties after harvest. It has been determined that the pretreatment process has significant effects on seedling growth and grain yield in plants exposed to chilling stress. The chill stress application caused an increase in the grain yield of the stress application (7.47 g/plant) as a result of the effect of the pre-application compared to the grain yield (3.50 g/plant) obtained in the control applications. Practice has shown that bean seedlings stimulate various growth directions. Therefore, it can be concluded that CaCl2 pretreatment can reduce the negative effects of chilling stress in beans. Chillig stress occurred in germination-seedling emergence caused significant decrease in seed yield per plant (24.96%) when compared to seed yield obtained from plants growth under unstreed conditions.