Sürekli emisyon ölçüm sistemlerinde (SEÖS) ölçüm belirsizliklerinin hesaplanması

Abstract

Küresel ısınma ve iklim değişiminin en temel sebebi olan hava kirliliği son yıllarda çok önemli hale gelmiştir. Özellikle pandemi dönemlerinde tüm dünyada ortaya çıkan hava kalitesindeki olumlu sonuçlar hava kalitesinin izlenmesini daha önemli hale getirmiştir. Bu açıdan bakıldığında; en önemli noktasal kaynak olarak endüstriyel tesislerin atmosfere saldıkları kirleticilerden dolayı sürekli izlenmeleri gerekir. Ülkemizde yasal mevzuata uygun olarak kurulmuş birçok Sürekli Emisyon Ölçüm Sistemi (SEÖS) bulunmaktadır. Sürekli Emisyon Ölçüm Sistemlerinde ölçümlerin güvenilirliğini teyit etmek amaçlı kullanılan en önemli unsur ölçüm belirsizlikleridir. Sürekli Emisyon Ölçüm Sitemleri ile ölçülecek her emisyon parametresi için ölçüm sonuçlarının güvenirliliğine etki edecek her şart belirsizlik olarak tanımlanmıştır. Ölçüm sonuçlarına güvensizlik olarak etki edecek her parametrenin tek tek belirlenmesi, belirlenen parametrelerin hesaplanma veya kabul yöntemlerinin geliştirilmesi ve belirsizlik parametrelerinin etkilerinin hesaplanarak ölçüm sonuçlarının üzerindeki etkisinin ortadan kaldırılması, sonuçların güven düzeyinin maksimum seviyelere çekilmesinde oldukça önemlidir. Proseslerde emisyonların izlenmesi aşamasında Standart Gazın Belirsizliği, Deneysel Tekrarlanabilirlik Belirsizliği, Girişim Yapan Gazların Belirsizliği, Ölçüm Yapılan Ortamın Sıcaklığı, Kişiden Kaynaklanan Belirsizlikler, Ortamın Basıncından Gelen Belirsizlikler, Cihazdan Kaynaklanan Belirsizlikler vb. hususlar ölçümler ile elde edilen sonuçlara etki ederek ölçüm güvenirliliğini manipüle edebilmektedir. Bu çalışmaların ana amacı Sürekli Emisyon Ölçüm Sistemleri ile yapılan ölçümlerde belirsizliklerin daha doğru belirlenmesi, belirsizliklerin değerlendirilmesinde proseslerin, cihazların, kullanılan referans gazların, kişisel şartlardan kaynaklanan durumların doğru analiz edilmesi ve analizlerin değerlendirilmesi aşamasında bakış açısının nasıl olması gerektiğini belirtmek ve karşılaşılabilecek sorunlara çözüm önerileri getirmektedir.

Air pollution, which is the main cause of global warming and climate change, has become very important in recent years. Especially during the pandemic periods, the positive results in air quality all over the world have made the monitoring of air quality more important. When viewed from this angle; As the most important point source, industrial facilities must be constantly monitored because of the pollutants they release into the atmosphere. In our country, there are many Continuous Emission Measurement Systems (CEMS) in accordance with the legal regulations. In CEMS, the most important element to confirm the reliability of the measurements is the measurement uncertainty. For each emission parameter to be measured with Continuous Emission Measurement Systems, any condition that will affect the reliability of the measurement results is defined as uncertainty. It is very important to determine each parameter that will affect the measurement results as insecurity one by one, to develop the calculation methods of the determined parameters, and to calculate the effects of the uncertainty parameters and to eliminate the effect on the measurement results and to maximize the confidence level of the results. During the monitoring of emissions in processes, Uncertainty of Standard Gas, Uncertainty of Experimental Repeatability, Uncertainty of Interfering Gases, Temperature of the Measurement Environment, Uncertainties Due to Person, Uncertainties Caused by Ambient Pressure, Uncertainties Due to Device etc. considerations can manipulate the measurement reliability by affecting the results obtained with the measurements. The main purpose of these studies is to determine the uncertainties more accurately in the measurements made with Continuous Emission Measurement Systems, to analyze the processes, devices, reference gases used, personal conditions correctly in the evaluation of uncertainties, to specify how the point of view should be during the evaluation of the analysis and to offer solutions to the problems that may be encountered.