Madde bağımlılığı ile mücadelede dini lider eğitici eğitimi programının farkındalık oluşturma ve öz-yeterlik üzerine etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırma, madde bağımlılığı ile mücadelede dini lider eğitici eğitimi programının dini liderlerin farkındalıkları ve öz-yeterlikleri üzerine etkisini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Materyal ve Metot: Randomize olmayan ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel araştırma ilkelerine uygun olarak gerçekleştirilen bu araştırma Samsun İlinde görev yapan 56 deney ve 57 kontrol grubu olmak üzere toplam 113 imam-hatip ve kuran kursu öğreticileri ile yapılmıştır. Araştırma Haziran 2018- Temmuz 2020 tarihleri arasında yapılmış, veri toplama araçları olarak; "Tanıtıcı Soru Formu", "Madde Bağımlılığı İle İlgili Farkındalık Ölçeği", "Madde Bağımlılığından Korunmadaki Öz-Yeterlik Ölçeği" ve "Madde Bağımlılığı Bilgi Testi" kullanılmıştır. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Etik Kurulu'na başvurulmuş ve etik kurul onayı alınmıştır (Karar no: 2019-67). Araştırma verileri değerlendirilirken; aritmetik ortalama, standart sapma ve ortanca, yüzde, ki kare, Fisher's Exact, bağımsız iki örnek t testi, Mann-Whitney U testi, tek yönlü varyans analizi, Kruskal Wallis testi, eşli iki örnek t testi, Wilcoxon testi, Regresyon ve Process analizi kullanılmıştır. Bulgular: Deney grubundaki dini liderlere uygulanan dini lider eğitici eğitimi programı sonrası madde bağımlılığı ile ilgili farkındalık ölçeği, madde bağımlılığından korunmadaki öz-yeterlik ölçeği ve madde bağımlılığı bilgi testi son test puan ortalamlarında öntest puan ortalamlarına göre artış olduğu ve grup içi farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<0.001). Deney ve kontrol grubunun madde bağımlılığı ile ilgili farkındalık ölçeği ve madde bağımlılığından korunmadaki öz-yeterlik ölçeği sontest puan ortalamlarının gruplararası karşılaştırmasında farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı belirlenmiştir (p>0.05). Sonuç: Çalışma sonuçları doğrultusunda madde bağımlılığı ile mücadele kapsamında uygulanan dini lider eğitici eğitimi programının, dini liderlerde farkındalık oluşturduğu, öz-yeterlik ve bilgi düzeylerini artırdığı saptanmıştır.

Aim: This research was carried out to determine the effect of religious leader trainer training program on the awareness and self-efficacy of religious leaders in the fight against substance addiction. Material and Method: This research, which was carried out in accordance with the non-randomized pre-test-post-test control group quasi-experimental research principles, was conducted with a total of 113 imam-hatip and Quran course instructors, 56 of which were in the experimental group and 57 in the control group. The research was carried out between June 2018 and July 2020, as data collection tools; "Descriptive Questionnaire", "Substance Addiction Awareness Scale", "Self-Efficacy Scale for Protection from Substance Addiction" and "Substance Addiction Knowledge Test" were used. An application was made to the Social Sciences Ethics Committee of Ondokuz Mayıs University and ethics committee approval was obtained (Decision no: 2019-67). While evaluating the research data; arithmetic mean, standard deviation and median, percent, chi-square, Fisher's Exact, independent two-sample t test, Mann-Whitney U test, one-way analysis of variance, Kruskal Wallis test, paired two-sample t-test, Wilcoxon test, Regression and Process analysis used. Results: It was determined that after the religious leader trainer training program applied to the religious leaders in the experimental group, there was an increase in the mean scores of the awareness scale about substance addiction, self-efficacy scale in prevention of substance addiction, and the posttest mean scores of the substance addiction knowledge test compared to the mean scores of the pretest, and the difference within the group was statistically significant ( p<0.001). The difference between the groups was found to be statistically insignificant in the comparison of the posttest mean scores of the awareness scale on substance addiction and the self-efficacy scale in prevention from substance addiction of the experimental and control groups (p>0.05). Conclusion: In line with the results of the study, it was determined that the religious leader trainer training program implemented within the scope of combating substance addiction created awareness in religious leaders and increased their self-efficacy and knowledge levels.