Glioblastoma multiformede epidermal büyüme faktör reseptörü pozitifliği ve diğer prognostik faktörlerin analizi / Baki Tarakcı; Danışman Şaban Çakır.

Abstract

Glioblastoma multiforme primer santral sinir sistemi tümörlerinin %30'u gibi önemli bir kısmını oluşturan yüksek derecede malign glial bir tümördür.Glioblastoma multiformede maksimal cerrahi rezeksiyona adjuvan radyoterapi ve kemoterapi eklenmesi standart tedavi olup bu kombine tedavi yaklaşımına rağmen lokal tümör kontrolü ve sağkalım oranları düşüktür.Tedavide kullanılan ana modellerden biri olan radyoterapiye yanıt ile epidermal büyüme faktör reseptörü pozitifliği arasındaki ilişkinin gösterilmesi, radyoterapiye yanıtın tahminine ve monoklonal antikor ve gen tedavisi gibi yeni tedavi yaklaşımlarına aday hasta gruplarının belirlenmesine yardımcı olabilir.Çalışmamızda epidermal büyüme faktör reseptörü pozitifliği ile birlikte yaş, Karnofsky performans skoru, cerrahi genişliği, cinsiyet,radyoterapi dozu,radyoterapi yanıtı,kemoterapi varlığı ve farklı fraksiyonasyon şemalarının kullanımı gibi prognostik faktörlerin sağkalım üzerine olan etkisini inceledik.Çalışmamızda Mart 1993 ve Aralık 2004 yılları arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı'nda glioblastoma multiforme tanısıyla postoperatif radyoterapi alan 54 hastanın dosyaları retrospektif olarak değerlendirildi.Yaş,Karnofsky performans skoru, cerrahi tipi gibi geleneksel prognostik faktörlerin; radyoterapi dozu,kemoterapi varlığı ve farklı fraksiyonasyon şemaları gibi tedaviye ilişkin parametrelerin ve bunlara ek olarak epidermal büyüme faktör reseptörü pozitifliğinin radyolojik radyoterapi yanıtı, progresyonsuz ve genel sağkalım tüm hastalarda değerlendirilirken radyolojik radyoterapi yanıtı subtotal eksizyon yapılan 45 hastada değerlendirildi.Çalışmamızda bulguları değerlendirilen 54 hastanın izlem süresi en az iki ay en çok 30 ay olup ortanca izlem süresi dokuz aydır.Hastalarımızdan 53'ü ölmüş olup son kontrol tarihi olan Aralık 2004 tarihinde bir hastamız halen yaşamaktadır.Radyolojik radyoterapi yanıtı üzerine etkili olabilecek parametreler, cerrahisi subtotal eksizyon olan 45 hastada değerlendirildi.İncelenen parametrelerden hiçbiri ile radyoterapi yanıtı arasında anlamlı bir ilişki saptanmadı.Hastaların tümü değerlendirildiğinde ortanca progresyonsuz sağkalım dört ay olup bir yıllık progresyonsuz sağkalım olasılığı %10'dur.Progresyonsuz sağkalım üzerine etkili olabilecek faktörlerin çok değişkenli analizinde yaşın (p=0.02)İstatistiksel olarak anlamlı bağımsız prognostik faktör olduğu bulunmuştur.Subtotal cerrahi yapılan hasta alt grubunda progresyonsuz sağkalım üzerine etkili olabilecek faktörlerin çok değişkenli analizi yapıldığında radyoterapi yanıtı varlığı (p=0.00001) ve kemoterapi varlığı (p=0.01) anlamlı bağımsız prognostik faktörler olarak bulunmuştur.Genel sağkallım üzerine etkili olabilecek faktörlerin çokdeğişkenli analizi yapıldığında yaşın (p=0.04) istatistiksel olarak anlamlı bağımsız prognostik faktör olduğu bulunmuştur. Çalışmamızda epidermal büyüme faktör reseptör pozitifliğinin gerek subtotal cerrahi yapılan alt grupta gerekse tüm hasta grubunda literatürde belirtildiği gibi radyoterapi yanıtı ve sağkalım üzerine etkili bir faktör olduğu bulunamamıştır.Ancak cerrahisi gros total olan alt grupta progresyonsuz sağkalımı etkileme eğiliminde olduğu gözlenmiştir.Çalışmamızın sonuçlarına göre ortanca sağkalım literatür ile uyumlu olmasına rağmen sağkalımı etkileyen prognostik faktörlerin bir kısmı literatür ile uyumlu değildir. Bu durum hasta sayımızın az olmasına bağlı olabileceği gibi glioblastoma multiformenin oldukça heterojen bir tümör olmasına ve sağkalımı etkileyen başka bilinmeyen prognostik faktörlerin varlığına da bağlı olabilir.