Kur'an-ı Kerim'e göre Hüsün kubuh problemi / Muzaffer Barlak; Danışman İsa Doğan

Abstract

Hüsün-kubuh meselesi, bir ahlak problemidir. Bu mesele kapsamında iki problem tartışılır. Birincisi, ontolojik bir problemdir ve hüsün-kubuhun fiillerde zatî olarak mı, yoksa itibarî (Allah iradesine bağlı) olarak mı bulunduğunu inceler. İkicisi ise epistemolojik bir problemdir ve hüsün-kubuhun vahiy olmaksızın akıl vasıtasıyla bilinip bilinemeyeceğini inceler.Klasik kelam döneminde, Mutezile, Eş’ariyye ve Maturidiyye mezhepleri, hüsün-kubuh meselesi üzerine söz söyleyen başlıca mezheplerdir. Mutezile, hüsün-kubuhun zatî ve aklî olduğunu savunur. Eş’ariyye, itibarî ve şer’î olduğunu savunur. Maturidiyye ise iki görüşüde kullanarak elektik bir anlayış geliştirir. Her bir grup, gerek naklî gerekse aklî delillerle kendi görüşünün tercihe şayan görüş olduğunu kanıtlama çabasına girişir.Mezhepler, bu konuyu izah etme gayesiyle İslam’ın temel kaynaklarına yönelirken, türlü baskıların altında kalarak Kur’anî bir bakış yansıtamamışlardır. Bu çalışmanın amacı, her türlü tesirden uzak ve bilimsel bir bakış açısıyla konuyu, Kur’an açısından ele almaktır. Bununla birlikte hüsün-kubuh konusunda benimsenen anlayışların sosyal hayattaki yansımalarının tespit edilmesi de, çalışmanın önemli hedefleri arasındadır.