I. Dünya Savaşı esnasında Türk ordusunun iaşe temini / Önder Duman; Danışman Nedim İpek

Abstract

Birinci Dünya Savaşına İttifak grubu içinde giren Osmanlı Devleti askeri birlikleri besleyebilmek için öncelikle finans imkanlarını genişletmeye çalışmıştır.Bu amaçla Almanya ve Avusturya-Macaristan dan alınan hazine bonoları karşılık gösterilerek para basma yoluna gidilmiştir.Osmanlı devleti savaş yılları boyunca ordu birliklerinin iaşesini öşür gelirlerinden ve halktan satın alım yaparak temin etmek yolunu benimsemiş bu çerçevede politikalar üretmiştir.Savaşın ilk iki yılında satın alımlar, tekalif-i harbiye ve tevhid-i mubaayat adı verilen lokal örgütler vasıtasıyla yapılmaya çalışılmıştır.Ancak mali imkanlarının kısıtlı olması ve piyasa fiyatlarının günden güne artması karşısında yeterince erzak temin edilememiştir.Bu durumda Osmanlı Hükümeti lokal örgütleri kaldırarak iaşe işini tüm ülke çapına yayılmış merkezi kurumlara devretmiştir.Sırasıyla İaşe-i Umumiye İdaresi,İaşe Umum Müdürlüğü ve İaşe Nezareti gibi merkezi kurumlar ordu ve halkın iaşe ihtiyacını karşılamaya çalışmışlardır.Ancak bu merkezi örgütler de kendilerinden öncekiler gibi, yeterli mali imkanlara sahip olmadıkları için enflasyonist ortamda yeterince erzak satın alamamışlardır. Satın alımlarda yaşanan bu problemlere ülkenin zirai üretim seviyesinin yeterince arttırılamaması da eklenince Osmanlı orduları açısından iaşe sıkıntısı kaçınılmaz hale gelmiştir.