Türkiye'de eğitim amaçlı çocuk dergilerinde karşılaşılan temel grafik tasarım sorunları ve sorunlara çözüm önerileri / Kader Sürmeli; Danışman Ata Yakup Kaptan

Abstract

Belirli kitlelere özel konularla ilgili bilgi ve düşüncelerin aktarıldığı, belirli zaman aralıklarıyla yayımlanan dergilerdeki çeşitlilik her geçen gün artmaktadır. Çocuk dergileri, çocuğun düşünme, dil ve okuma becerisini geliştirmek, okul dışında geçirdiği zamanı daha kaliteli kılmak, çocuğu eğitmek, bilinçlendirmek ve eğlendirmek gibi işlevlere sahip olan basılı iletişim araçlarıdır. Basılı iletişim araçları, okuyucuda ilgi uyandırmaya ve mesajlarını okuyucuya ulaştırmaya çalışırlar. Mesajın iletilmesinde, sunuluşu önemlidir. Bu anlamda basılı iletişim araçlarının, mesajlarını okuyucuya hızlı ve etkili bir şekilde iletebilmesi için, iyi bir grafik tasarıma ihtiyacı vardır. Çocuk dergilerinde güncel bilgi, çağdaş bir beğeni anlayışı içerisinde ve çağdaş malzemelerle sunulmalıdır. Tasarım sürecinde, yaratıcılık bilgiyle bütünleşmekte ve teknolojiye iletişim ortamına aktarılmaktadır. Çocuk dergilerindeki etkili görsel imgeleri destekleyen mesajın hedef kitleye ulaşmasını sağlayan tasarımlar yapabilmek için tasarımcı; hedef kitlenin pedagojik özelliklerini yakından tanımalı ve tasarımlarını bu yaş grubunun ilgi, ihtiyaç ve beğenilere göre yapmalıdır. Ancak Türkiye’de yayımlanan çocuk dergileri incelendiğinde çeşitli tasarım sorunları göze çarpmaktadır. Ülkemizde yayın hayatını sürdüren eğitim amaçlı çocuk dergilerinin hedef kitlesini, çoğunlukla geniş bir yaş aralığının oluşturduğu görülmektedir. İnternet teknolojisinin her geçen gün biraz daha olumsuz etkilediği çocuk dergiciliğinde, hedef kitle genişletilerek, daha fazla okur edinme amacı güdülmektedir. Ekonomik nedenlerden kaynaklanan bu durum, dergilerin tasarımı açısından da çocuğa göreliğinde bir takım sorunlar yaratmaktadır. Araştırmada “5–15 Yaş Çocuğunun Gelişim Özellikleri” bölümünde, bilişsel, duyuşsal ve psikomotor gelişim özellikleri ile çocuk resimleri gelişim evreleri; “Çocuk Dergiciliği” bölümünde, eğitim amaçlı çocuk dergilerinin önemi ve çocuk dergiciliğinin tarihçesi ele alınmaktadır. “Grafik Tasarım ve Eğitim Amaçlı Çocuk Dergilerinin Tasarım Elemanları” bölümünde, iletişim, görsel iletişim, grafik tasarım, görsel tasarım öğeleri ve tasarım ilkeleri açıklanmakta ve eğitim amaçlı çocuk dergilerinin tasarım elemanlarına yer verilmektedir. Türkiye’de Eğitim Amaçlı Çocuk Dergilerinde Karşılaşılan Temel Grafik Tasarım Sorunları” bölümünde, araştırmada elde edilen bulgular ışığında çocuk dergisi tasarlama ölçütleri belirlenmiş, araştırmanın örneklemini oluşturan eğitim amaçlı çocuk dergilerinin 2008 yılına ait 4’er sayısı, belirlenen bu ölçütlere göre incelenmiştir.