Psiko-sosyal açıdan iman (dini inanç)-amel (dini davranış) ilişkisi / M. Doğan Karacoşkun; Danışman Hüseyin Peker.

Abstract

Bu araştırma, dini inanç-dini davranış ilişkisini araştırmak amacıyla düzenlenmiştir. Araştırma örnekleme Adana, Bolu, Darende, Malatya, İçel ve Sivas şehirlerinden seçilmiştir. Araştırmada öncelikle deneklerin genel dini inanç ve dini davranış durumlarıyla, kişisel nitelikleri çerçevesinde belirlenen bazı değişkenler arasındaki ilişki incelenmiştir. Daha sonra dini inanç-dini davranış ilişkisi analiz edilmiştir. Bilgilerin istatistiksel analizinde chi-square test tekniğinden yararlanılmıştır. Veri toplama amacıyla kullanılan anket üç bölümden oluşmuştur. Deneklerin genel niteliklerini tespit amacıyla ''Dini İnanç Envanteri'' ve dini davranışlarını öğrenmek için de ''Dini Davranış Envanteri'' geliştirilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular ''Bulgular ve Yorum'' bölümünde verilmiştir. İlk olarak deneklerin genel nitelikleri ile temel inanç esasları açısından durumları ve inanç durumlarının değişkenlerle ilişkileri incelenmiştir Daha sonra da dini ve dini-ahlaki davranışlar konusundaki inanç- davranış ilişkisine ait bulgular verilmiştir.Dini-ahlaki davranışlardan yalan söylememe, gıybet etmeme, israf etmeme, sözünde durma, küfürlü ve kötü sözleri konuşmama, karşılaşılabilecek feleketlere sabretme ve öfkelendiğinde öfkeyi yenerek intikam sevdasına düşmeme konularındaki inanç-davranış ilişkisinin de uyumlu olmadığı görülmüştür. Sonuç olarak, genelde dini inanç ve dini davranışlar arasında, olması gerektiği şekilde bir uyumun olmadığı anlaşılmış ve bu doğrultudaki bulguları açıklamak üzere çeşitli psiko- sosyal analiz ve değerlendirmeler yapılmıştır.