Ortaöğretim öğrencilerinin genel akademik yetenek düzeyleri ve yönelme / Sabriye Demirci; Danışman Reşide Kabadayı
Özet
Bu araştırmanın problemi çeşitli liselere yönelen öğrencilerin genel akademik yetenekleri ile oldukları lisenin çeşidi arasında önemli fark olup olmadığının belirlenmesine yöneliktir. Yani ; araştırmada öğrrencilerin yeteneklerine uygun liselere yöneliip yönelmediklerine bakılmalıdır. Böylece eğitim sistemimizde öğrencileri yöneltme hizmetlerine katkıda bulunabilecek öneriler getirilmesi amaçlanmaktadır. Bilindiği gibi çeşitli yetenek ( sayısal , sözel, mekanik, şekil uzay ilişkileri, soyut kavramı gibi ) türleri bulunmaktadır. Araştırmada, önemli yüksek nitelikli insangücü kaynağı ve bütün alanlarda etkili öğrenmeye imkan verdiğinden öğrencilerin yanlızca genel akademik yetenek bakımından durumlarının ne olduğunun belirlenmesine çalışılmıştır.Bir başka söyleyişle çeşitli liselerde okullaşan öğrencilerin genel akademik yeteneklerinin okullaştıkları lise türüne göre önemli fark gösterip göstermediğini araştırmanın ana problemini oluşturmaktadir. Ülkemizde , gerek ilköğretimde (ortaokul ) etkili yöneltme hizmetleri verilmemesinden gerekse önceki araştırmaların bulgularından dolayı , araştırmanın denenceleri , çeşitli liselerde ( genel, mesleki, imam hatip ) okullaşan öğrencilerin genel akademik yetenekleri arasında önemli fark bulunmadığı doğrultusunda olmuştur. Araştırmada öğrencilerini yükseköğretime hazırlayan programlar sunan genel liseler ( akademik dal ) içinde yer alan Anadolu liseleri öğrencileri ile diğer genel lise öğrencilerinin genel akademik yetenek puanları ile bunun alt boyutları olan sayısal , dil ve soyut kavrama yetenek puanları arasında da önemli fark bulunup bulunmadığına da bakılmıştır. Anadolu liselerinin öğrencilerini ilkokuldan sonra yarışma sınavı ile seçmesi nedeniyle bu lise öğrencilerinin araştırmada ölçülen yetenekler bakımından , diğer genel lise öğrencilerinden daha yüksek puan alacağı düşünülmüş , o nedenle ilgili denenceleri ( dokuz, on, onbir, oniki ) önemli fark bulunduğu doğrultusunda olmuştur. İlgi literatür incelendiğinde , Türk Eğitim Sistemindeki öğrenci akışını düzenleyecek yöneltme hizmetlerinin gerçekleşmesini sağlayacak araçların yetersiz olduğu görülmektedir. Ayrıca bu alanda yapılmış çalışmaların da oldukça sınırlı olduğu söylenebilir. O nedenle,bu araştırma ile alandaki boşluğun bir ölçü de olsa doldurulması ve gelecekteki araştırmalara ışık tutulması amaçlanmıştır. Araştırma Samsun Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evreni olan 20 adet lisenin 1. sınıfına devam eden 6065 öğrencinin % 5.2 'si örneklem grubunu oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak "Akademik Yetenek Test Bataryası " kullanılmıştır. Bu test üç alt testen oluşmaktadır. Sayısal yetenek testi ile soyut kavrama testi orjinalı Amerika'da geliştirilen DAT'ın alt teslerindendir. Dil yetenek testi ise Ege Üniversitesi Psikoloji Bölümü tarafından geliştirilmiştir. Böylece akademik yetenek test bataryası (1) sayısal yetenek testi (2) soyut kavrama yeteneği (3)Dil yeteneği testi olmak üzere üç alt testten oluşmaktadır. Öğrencilerin genel akademik yeteneklerine bu üç alt testten aldıkları puanların toplanması ile ulaşılmıştır. AYT'in ülkemizde ilk kez lise 1. sınıf öğrencilerine uygulanması nedeniyle güvenirlik çalışmasının yaplmasına gerek duyulmuştur. Bu amaçla araştırmacı tarafından gerçekleştirilen güvenirlik çalışmasında KR-21 formülü kullanılmış ve oldukça yüksek sonuçlar elde edilmiştir. Güvenirlik katsayısı, sayısal yetenek testi için 0.84, soyut kavrama yeteneği testi 0.87 ve dil yetenek testi için 0.68 olarak hesaplanmıştır. AYT'in her üç testine soru sayıları şöyledir : Sayısal yetenek testi 40, soyut kavrama yeteneği testi 50, dil yeteneği testi 29 'dur.Testlerin toplam cevaplama süresi ise 75.dakikadır. Verilerin sürekli oluşu nedeniyle varyans analizi ve t-testi tekniği ile test edilmiştir.
