Bazı kişisel değişkenlere göre üniversite öğrencilerinin ahlaki yargıları / Mevlüt Kaya; Danışman Muharrem Kepçeoğlu

Abstract

Bu araştırmada , üniversite öğrencilerinin ahlaki yargı düzeyleri ile ilişkisi olabileceği düşünülen bazı kişisel değişkenler ele alınmış; bu değişkenlerin ahlaki yargı düzeyleri üzerinde ekili olup olmadığını belirlemek amacıyla 20 denence test edilmiştir. Araştırmanın örneklemi 1991-1992 öğretim yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi 'ne bağlı fakültelere devam eden ve seçkisiz ( random ) örnekleme yoluyla seçilen (432 kız,643 erkek ) 1075 öğrenciden oluşmuştur. Araştırmanın bağımlı değişkeni olan , öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri , J. Rest ( 1979 ) tarafından geliştirilen " Ahlaki Yargılar Envanteri - Defining Issues Test ( DIT ) " in Türkçe formu ile ölçülmüştür. Araştırmanın bağımsız değişkenleri olarak ; öğrencilerin uyum düzeyleri , Özgüven ( 1992 ) tarafından geliştirilen Hacettepe Kişilik Envanteri ,benlik tasarımı düzeyleri ise Baymur ( 1968 ) tarafından geliştirilmiş olan Benlik Tasarımı Envanteri ve diğer bağımsız değişkenler araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Anketi ile elde edilmiştir. Anket ve Envanterler ile örnekleme giren öğrencilerden toplanan bilgilerin analizinde,tek-yönlü varyans analizi ( F testi ) ve t- testi teknikleri kullanılmıştır. Bağımsız değişkenlere göre ,öğrenci gruplarının ahlaki yargı puan ortalamaları arasındaki farkın önem kontrolünde en az .05 önem düzeyi benimsenmiştir. Denencelerle ilgili olarak araştırmada elde edilen bulgular aşağıda özetlenmiştir : 1. Ondokuz Mayıs Üniversitesi'ne bağlı fakültelere devam eden öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinin , geleneksel düzeyde olduğu görülmüştür. 2. Fakülteler bakımından , öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasındaki farkın önemli olmadığı anlaşılmıştır. 3. Sınıf düzeyi yükseldikçe , öğrrencilerin ahlaki yargı düzeylerinin de yükseldiği görülmüştür. 4. Cinsiyete göre, kız öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinin erkek öğrencilerden daha yüksek olduğu görülmüştür. 5. Üniversite öğrencilerinin yaşlarına göre , ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark görülememiştir. 6. Öğrencilerin mezun oldukları liselere göre ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir farkın olmadığı anlaşılmıştır. 7. Lise mezuniyet koluna göre , öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark bulunamamıştır. 8. Öğrencilerin akademik başarıları bakımından , ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli fark görülememiştir. 9. Zeka düzeylerini algılayışlarına göre , öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark görülememiştir. 10.Kendi kavrama gücünü yüksek olarak algılayan öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinin , kavrama gücünü düşük algılayan öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerine göre daha yüksek olduğu anlaşılmıştır. 11. Hayatının çoğunu geçirdiği yerleşim yerine göre , öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark olmadığı anlaşılmıştır. 12. Anne-baba tutumlarına göre , öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark görülememiştir. 13. Anne-babalarının öğrenim düzeylerine göre , öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında fark önemli bulunamamıştır. 14. Anne - babalarının meslekleri bakımından , öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark görülememiştir. 15. Ailede birlikte yaşadığı kişi sayısına göre , öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark görülememiştir. 16. Kardeş sayısına göre öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleeri arasında önemli bir fark bulunamamıştır. 17. Ailede çocuk doğum sırasına göre , öğrencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark görülememiştir. 18. Ailenin ekonomik durumuna göre , öğreencilerin ahlaki yargı düzeyleri arasında önemli bir fark bulunamamıştır. 19. Benlik tasarımı düzeyi yükseldikçe , öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinin de yükseldiği görülmüştür. 20. Kişisel , sosyal ve genel uyum düzeyleri yüksek olan öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinin , uyum düzeyleri düşük olan öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinden daha yüksek olduğu anlaşılmıştır. Sonuç olarak , üniversiteöğrencilerinin sınıf düzeyi , cinsiyeti , kavrama gücü , benlik tasarımı düzeyi ve uyum düzeyi ile ahlaki yargıları arasında önemli ilişkilerin olduğu anlaşılmıştır.Araştırmada elde edilen bu sonuçlar doğrultusunda , öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinin yükselebilmesi ve daha yeterli hale gelebilmesi amacı ile çeşitli öneriler yapılmıştır.