Soyada (Glycine max (L.) Merll), ana ve ekici ürün ekim zamanlarında yapılan seleksiyonların verim ve verim öğelerine etkileri / Dilaver Arslan; Danışman Ali Gülümser
Abstract
Bu çalışmada, Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Soya Islahı Projesi kapsamında ikinci ürüne yönelik erkenci çeşitler elde etmek amacıyla 2000 yılında melezlemeler yoluyla oluşturulan 4 kombinasyona ait F5 materyalleri kullanıldı. Bu materyaller F4 kademesine gelinceye kadar, F2 kademesinden sonra 2 yıl süreyle Ana ve İkinci ürün şartlarında tek bitki seleksiyonuna tabii tutuldular. Araştırma, F4 kademesinde seleksiyon kriterlerine uygun olduğu gözlenen 4 adet kombinasyondan değişik sayılarda tek bitki sıralarından 10'ar adet bitki çekilerek tohumları bulk edilmiş ve elde edilen tohumlar ile 2005 yılı Mayıs (Ana ürün) ve Temmuz (İkinci ürün) aylarında, Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü'ne ait Ambarköprü mevkiindeki deneme alanında yürütülmüştür. Araştırmada F5 hatlarına ait tohumlar; ana üründe 70 cm, ikinci üründe ise 60 cm sıra aralığında, 5 cm sıra üzeri ve 5 m sıra uzunluğunda ekilmiştir. Çalışmada; bitki boyu, bitkide bakla sayısı, ilk bakla yüksekliği, yüz tane ağırlığı, tane nemi ve dekara verim tespit edilmiştir. Ana ürün şartlarında kurulan denemede 4 adet kombinasyona ait verim ortalamaları, kontrol çeşitlerin verim ortalamalarının (233,1 kg/da) üzerinde bulunmuştur. Kombinasyonlar arasında verim yönünden farklar olmasına rağmen kendi içlerindeki ana ve ikinci üründen gelen F5 hatlarının verim ortalamaları arasında fark görülmemiştir. İkinci ürün şartlarında kurulan denemede ise; kombinasyonların ikinci ürün şartlarında seçilen F5 hatlarının verimleri, ana ürün şartlarından seçilen erkenci F5 hatlarının verimlerinden % 3-17 arasında daha fazla olmuştur. Tüm kombinasyonlarda en iyi hat verimleri yine ikinci ürün hatlarından elde edilmiştir.
