Depolama süresinin bazı fasülye (phaseolus vulgaris L.) çeşitlerinde tohum canlılığı, tane verimi ve verimle ilgili özellikler üzerine etkileri / Burcu Palabıyık; Danışman Erkut Pekşen

Abstract

Bu çalışma, depolama süresinin (+4°C'de 8, 20, 32 ve 44 ay) Karacaşehir-90, Şahin-90 ve Yunus-90 fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşitlerinde, tohum canlılığı üzerine etkilerini yanında, depolanmış tohumların farklı çevre koşulları altında tane verimi ve verimle ilgili özellikler bakımından durumlarını tespit etmek amacıyla 2004 yılında Samsun ve Sinop illerinde yürütülmüştür. Tohumlar toprak bünyesi ve fide çıkışı dönemindeki tohum yatağının nem içeriği, toprak ve hava sıcaklıkları bakımından farklılık gösteren çevrelerde ekilmiştir. Fasulye çeşitleri çimlenme hızı ve gücü, çıkış süresi, bitki boyu, bitkide dal sayısı ve dekara tane verimi bakımından birbirinden istatistiksel olarak farksız, diğer özellikler yönünden ise çok önemli derecede farklı bulunmuşlardır. Depolama sürelerinin çimlenme hızı ve gücü, tarla çıkış oranı, elektriksel iletkenlik (EC) değerleri, çıkış süresi, tohum hasat olgunlaşma süresi, bitki başına dal sayısı, bitki başına bakla sayısı ve tane verimi (kg/da) üzerine çok önemli derecede etkili olduğu belirlenmiştir. EC değerleri ile çimlenme hızı (r=-0.9316**), çimlenme gücü (r=-0.9186**) ve tarla çıkış oranları (r=-0.7660**) arasında olumsuz ve çok önemli ilişkiler olduğu belirlenmiştir. Depolama süreleri arasında +4°C'de 44 ay süre ile depolanan tohumlardan elde edilen tane verimi diğer depolama sürelerinden elde edilene göre çok önemli derecede düşük bulunmuştur. Bunun en önemli nedenlerinin, depolama süresi boyunca tohum canlılığında meydana gelen kayıplara bağlı olarak düşük tarla çıkışı ve bitki sıklığındaki azalmalar olduğu belirlenmiştir.