Ordu yöresinden toplanan değişik menşeili patateslerin (Solanum tuberosum L.) bazı fenolojik, morfolojik, agronomik ve teknolojik özellikleri üzerine bir araştırma / Emel Karaca; Danışman Selim Aytaç

Abstract

Bu çalışma, Ordu yöresinden toplanan değişik menşeili patateslerin bazı fenolojik, morfolojik, agronomik ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2003 yılında yapılmıştır. Bölgeden toplanan ve uzun yıllar değiştirilmeden tarımı yapılan yerel 63 menşei Bafra ekolojik koşullarında dikilmiştir.Samsun' da çok yıllık ortalama değerlere göre toplam yağış 665.9 mm, ortalama sıcaklık 14.2 oC ve ortalama nispi nem % 73.8 olmuştur. Denemenin yapıldığı 2003 yılında bu değerler sırasıyla 675.7 mm, 14.6 oC, % 74.4 olarak gerçekleşmiştir. Deneme, organik madde ve fosforca fakir ve alınabilir potasyumca zengin, hafif alkali, kireçli, tuzsuz, tınlı bünyeye sahip bir alanda kurulmuştur. Dikim, 5 m uzunluğundaki sıralara 70 cm sıra arası ve 40 cm sıra üzeri mesafe ile 24 Nisanda, hasat ise tüm hatların olgunlaşmasından sonra 4 Ağustos tarihinde yapılmıştır.Araştırmada, patates menşeilierin bazı fenolojik (çıkış ve yetişme süresi), morfolojik (bitki boyu, dal sayısı, yaprakçık sayısı, yumru eni, yumru boyu), agronomik (ocak başına yumru sayısı, ortalama yumru ağırlığı, dekara verim) ve teknolojik (yumru et rengi, kuru madde oranı, kül oranı, protein oranı, göz sayısı) özellikleri incelenmiştir. Ordu yöresinden toplanan patates menşeilerinde çıkış süresi 8-18 gün, ve yetişme süresi ise 61-112 gün olarak tespit edilmiştir.Dal sayısı bakımından patates menşeilerinin 2.0-14.0 adet arasında değiştiği belirlenmiştir. Yumru eni ve yumru boyu bakımından menşeiler arasında geniş bir varyasyon tespit edilmiştir.Patates menşeileri arasında ocak başına yumru sayısı, ortalama yumru ağırlığı ve dekara yumru verimleri bakımından farklılıklar belirlenmiş; bu özellikler bakımından, özellikle verim ağırlıklı olmak üzere, dikkat çekici menşeilerin (6, 7, 9, 26, 27, 28, 30 ve 33) daha ayrıntılı incelenmesi gerektiği belirlenmiştir. Hem kalite hem de depolama açısından önemli olan kuru madde oranları 12.49-27.72 olarak tespit edilmiştir. Patates menşeileri arasında kuru madde oranları bakımından yüksek olan hatlar (20, 26, 27, 30, 33, 38, 51, 53, 54, 58 ve 60) belirlenmiştir. İncelenen diğer teknolojik özellikler (protein oranı, kül oranı, göz sayısı ve yumru et rengi) bakımından patates menşeileri arasında önemli farklılıklar görülmüştür.