Fideleme ve serpme ekim yöntemlerinin çeltiğin verim, verim unsurları ile bazı kalite karakterlerine etkileri / Yusuf Şavşatlı; Danışman Coşkun Köycü.
Abstract
Bu araştırma, Samsun ekolojik şartlarında fideleme ve serpme ekim yöntemlerinin, çeltiğin verim, verim unsurları ile bazı kalite karakterlerine etkilerini belirlemek amacıyla, Tekkeköy ve Çarşamba ilçelerinde 1995-1996 yıllarında yürütülmüştür. Tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme deseninde üç tekrarlamalı olarak ele alınan bu araştırmada çeltik materyali olarak Baldo, Veneria, Rocca, Ribe, İspala, K-424 ve Drago çeşitleri kullanılmıştır. Araştırma sonucu, fideleme yöntemimde salkım uzunluğu, salkımda tane sayısı, salkım verimi, 1000 tane ağırlığı, boş başakçık oranı, hektolitre ağırlığı ve protein oranı daha yüksek bulunurken; çeltik ve pirinç verimleri, metrekarede salkım sayısı, bitkide kardeş sayısı, bitki boyu, sap/tane oranı ile kırıksız pirinçrandımanlarında düşüşler tespit edilmiştir. Çeltik verimi fideleme yönteminde az da olsa düşmüştür. Ancak, başta Drago olmak üzere Ribe Baldo çeşitlerinde fideleme yönteminin uygulanması ile verimde artışlar gözlenmiştir. Genel olarak, bu yöntemde birim alana belirli sayıda fidenin dikilmesiyle düzenli bir bitki örtüsünün sağlanması ve yabancı ot sorununun asgariye indirilmiş olması verim artışında önemli rol oynamaktadır. Bununla birlikte, bu araştırmada fideleme yöntemiyle alınabilecek verimin geleneksel yöntem olan serpme ekim yöntemiyle de elde edilebileceği ortaya çıkmıştır. Ancak, fideleme yöntemi, mevcut tarım arazilerini en iyi şekilde kullanma imkanı vermesi açısından büyük önem taşımaktadır. Nitekim bu yöntemde, çeltik ikinci ürün olarak yetiştirilebilmekte ve bunun yanında % 35'lere varan sulama suyu tasarrufu sağlanabilmektedir. İşte bu avantajları dikkate alınarak fideleme yöntemi önerilebilir. Bu yöntemde, en uygun çeşitlerin sırasıyla Rocca, Baldo ve Ribe çeşitleri olduğu tespit edilmiştir. Çeltiğin, yılda tek ürün olarak yetiştirilmesi halinde ise geleneksel yöntem olan serpme ekim yöntemiyle Rocca çeşidi tavsiye edilebilir.
