Bazı arkadaş bitkilerinin çayır üçgülü (trifolium pratense L.)'nün fide gelişimi, ot verimi, yabancı ot rekabeti ve diğer bazı özelliklerine etkileri / Özlem Önal Aşcı; Danışman Zeki Acar.

Abstract

Bu çalışma, Samsun’da sulanan koşullarda arkadaş bitki (AB) olarak ekilen arpa, tritikale ve yem bezelyesinin ekim oranı ve tesisten çıkarılma zamanının çayır üçgülünün (ÇÜ) gelişimi ve yabancı ot rekabetine etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çayır üçgülü 2.5 kg tohum/da ekim oranına göre ekilmiştir. Arpa m2’ye 150, 300, 450, 600, tritikale 200, 350, 500, 650 ve yem bezelyesi 20, 40, 60, 80 tohum olacak şekilde çayır üçgülü sıraları arasına ekilmiştir. Tesis yılında ilk biçim, tahıllar ile birlikte ekilen parsellerde, tahıllarda bayrak yaprak görülme yada süt olum dönemlerinde, yem bezelyesi ile birlikte ekilen parsellerde ise, bezelyenin % 50 çiçeklenme yada meyve doldurma (meyvelerin % 70’i normal büyüklüğüne ulaştığında) dönemlerinde yapılmıştır. Denemede ayrıca zamanında ve erken biçimin (ilkbaharda hızlı gelişen yabancı otlar 20 cm boylandığında üstten biçilmiştir) yapıldığı yalın çayır üçgülü parselleri yer almıştır. Araştırma, iki ayrı deneme olarak (1. deneme 2004-2006, 2. deneme 2005-2007) tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 tekrarlamalı kurulmuştur. Araştırmada kuru ot verimi, tespit edilen yabancı ot türlerinin ayrı ayrı bioması, botanik kompozisyonu, m2’de bitki sayısı, çayır üçgülü ve arkadaş bitki için ham kül, ham protein, ADF ve NDF oranları belirlenmiştir.Çayır üçgülü arkadaş bitki ile birlikte ekildiğinde, tesis yılında ilk biçimde elde edilen kuru ot verimi artmıştır. Denemelerin ortalaması olarak ilk biçimde en yüksek kuru ot verimi 80 tohum/m2 bezelye ile birlikte ekilip, bezelye meyve doldurduğunda hasat edilen parselden (558.7 kg/da), en düşük kuru ot verimi ise zamanında biçimin yapıldığı yalın çayır üçgülü parselinden (11.2 kg/da) elde edilmiştir.Denemelerin ortalaması olarak, tesis yılında ilk biçimde, yabancı ot bioması 300 tohum/m2 arpa ile birlikte ekilip, arpa süt olum döneminde iken hasat edilen parselde (569.7 kg/da) en yüksek, 80 tohum/m2 bezelye ile birlikte ekilip bezelye çiçeklendiğinde hasat edilen parselde (91.0 kg/da) ise en düşük olmuştur.Toplam çayır üçgülü kuru ot verimi bakımından hem tesis yılında hem de ikinci yılda işlemler arasında istatistiki olarak farklılık olmamıştır. Denemelerin ortalaması olarak, ikinci yıl çayır üçgülünden 1087.7 - 1514.3 kg/da kuru ot elde edilmiştir.