Karadeniz Bölgesindeki yerel mısır (Zea mays L.) genotiplerinin agronomik ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi/ Fatih Öner; Danışman Ali Gülümser
Abstract
Çalışmada 64 atdişi (Zea mays L. indendata), 84 sert (Zea mays L. indurata) ve 48 cin (Zea mays L. everta) olmak üzere toplam 196 yerel mısır genotipi kullanılmıştır. 196 yerel mısır genotipinde 17 agronomik ve 10 teknolojik özellik incelenmiştir. Çalışmada 2008 yılında Karadeniz Bölgesi’ndeki 12 ilden yerel materyal toplanmış, 2009 yılında ise toplanan materyalin arazi ve laboratuar işleri yapılmıştır. Varyans analizi agronomik özelliklerin birçoğunda yüksek varyasyon olduğunu göstermiştir.Çalışmada bitki boyu 102-394 cm, sap çapı 8.76-40.40 mm, ilk koçan yüksekliği 25.00-208.00 cm, yaprak sayısı 7.60-16.60 adet, koçan boyu 9.70-24.33 cm, koçan çapı 25.31-49.80 mm, koçanda sıra sayısı 8.00-20.18 adet, sırada dane sayısı 15.00-58.00 adet, sömek çapı 13.71-31.67 mm, koçanda tane ağırlığı 23.54-186.86 g/koçan, bitkide tane verimi 16.99-197.73 g/bitki, bintane ağırlığı 67.8-516.5 g, hektolitre ağırlığı 57.9-86.9 kg, tane ağırlığı/koçan ağırlığı % 69.82-86.92, bitkide koçan sayısı 1.00-2.40 adet, tepe püskülü gösterme süresi 48-79 gün ve koçan püskülü gösterme süresi 57-85 gün arasında değişim göstermiştir. Çalışmada incelenen teknolojik özelliklerden ham selüloz oranı % 1.51-4.08, kuru madde oranı % 87.20-90.90, yağ oranı % 2.22-6.41, protein oranı % 8.88-16.42, nişasta oranı % 63.00-73.64, palmitik asit oranı % 6.57-18.24, stearik asit oranı % 1.25-4.70, oleik asit oranı % 19.99-49.77, linoleik asit oranı % 36.61-66.41 ve linolenik asit oranı % 0.0002-1.85 arasında değişim göstermiştir.Çalışma sonucunda Karadeniz Bölgesi’nden toplanan yerel mısır genotiplerinin kullanım amacına göre ıslah programlarında zengin bir genetik taban oluşturacağı sonucuna varılmıştır.
