Fındık yerine armut (deveci armudu) yetiştiriciliğinin kısmi bütçe analizi / Kübra Taşdemir; danışman Hüseyin Avni Cinemre

Abstract

Bu çalışma, Samsun iline bağlı Çarşamba ilçesinin Dikbıyık beldesinde yapılmıştır. Çalışmanın temel amacı, fındık yerine armut yetiştiriciliği yapmanın,işletmecilere ekonomik açıdan nasıl yansıyacağını ortaya koymak ve aynı zamanda işletmelerin sermaye yapısını belirlemektir.Araştırmada kullanılan veriler, Dikbıyık beldesindeki 30 örnek işletmede anket yapılarak elde edilmiştir. Örnek işletmeler, 2008 Çiftçi Kayıt Sistemi kayıtları esas alınarak, işletme arazi büyüklüklerine göre basit tesadüfî örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Elde edilen veriler 2008–2009 üretim sezonuna aittir.Fındık yerine armut yetiştirmenin ekonomik etkileri, kısmi bütçe analizi ile ortaya konmuştur.İşletmelerin ortalama arazi büyüklüğü 35 da’dır. Bu arazinin %69’unu fındık bahçeleri oluşturmaktadır. İşletmelerdeki toprak sermayesinin çiftlik sermayesi içerisindeki payı %61 iken, aktif sermaye içerisindeki payı %56’dır. Kısmi bütçe analizi sonucuna göre, fındık yerine armut yetiştirildiğinde,580 TL/da ilave kâr elde edilmektedir. Tesis döneminin ilk 6 yılında gelir sıfır olduğundan, işletmelerin diğer faaliyetlerinden armut tesisine kaynak aktarımı şarttır. Ama armut verime geçtikten itibaren beşinci yıldan sonra elde edilecek yıllık gelirler, yatırımın bütün masraflarını karşıladığı gibi önemli miktarda da kâr bırakmaktadır. Çalışmada risk analizi, ortalama armut verimi ve kapitalizasyon oranı değişkenleri ile gerçekleştirilmiştir. Yatırım, kapitalizasyon oranı %10.64’e yükseldiğinde ve diğer şartlar sabitken ortalama armut verimi 12 kg/ağaca düştüğünde bile kârlıdır.