Krom türlerinin farklı adsorbanlarda tutunması / Şafak Uluçınar; Danışman A. Nur Onar.

Abstract

Doğal sularda krom, iki temel tür, Cr(III) ve Cr(VI) halinde bulunur. Bu türler biyolojik, jeokimyasal ve zehirlilik özellikleri açısından farklıdırlar. Metal oksitler ve çeşitli adsorbanlar kullanılarak katı faz özütlemesi ile krom türlerinin ayrımı ilgi çekmektedir. Organik krom komplekslerinin varlığının hatalı sonuçlara yol açtığı bildirilmiştir. Bu çalışmada, Cr(III) ve Cr(VI)'nın farklı malzemelerde (alümina, pomza taşı, aktif karbon, kaolin) adsorpsiyonu incelendi. Cr(VI) için en yüksek adsorpsiyon alümina ile elde edilirken Cr(III) adsorpsiyonu için pomza taşı seçildi. Krom türlerinin adsorpsiyonu kesikli sistem deneyleriyle çalışıldı. Adsorpsiyona sıcaklık, pH, karıştırma süresi, derişim etkileri incelendi. Etilendiamintetraasetat, oksalat, sitrat, alanin, glisin, 8- hidroksikinolin kullanılarak Cr(III) organik kompleksleri sentezlendi. Cr(III) komplekslerinin adsorpsiyonuna pH etkisi araştırıldı. Krom komplekslerinin pomza taşında adsorpsiyonunu artırmak amacıyla heksadesiltrimetilamonyum (HDTMA) yüzey aktif maddesi kullanılarak pomza taşı yüzeyi değiştirildi. Krom türlerinin adsorpsiyonu etkin şekilde gerçekleştirilmekle birlikte; geri kazanım sonuçları yetersiz kaldı. Krom türlemesi yapabilmek amacıyla, Cr(III) ve Cr(III) komplekslerinin adsorpsiyonu, pomza taşı ve HDTMA kaplı pomza taşı karışımı ile doldurulmuş ilk kolon ve Cr(VI) adsorpsiyonu için alümina içeren ikinci kolondan oluşan bir katı faz özütlemesi yöntemi önerildi. Analitik ölçümler alevli atomik absorpsiyon spektrofotometresi (FAAS) ile yapıldı, verilerin değerlendirilmesi için standart ekleme yöntemi uygulandı. Önerilen katı faz özütlemesi yöntemi, pomza taşından Cr(III) geri kazanımı daha etkili bir şekilde başarılabilirse, yaygın olarak kullanılan önderiştirme yöntemlerine bir seçenek olarak sunulabilir.