Dijital görüntüler kullanılarak modellerinin (DTM) oluşturulması / Ayhan Yüksekkaya; Danışman Sedat Doğan

Abstract

Günümüzde, gelişmiş bilgisayarlar ve görüntüleme sistemleri ile, arazi parçalarının sayısal koordinatları ile oluşturulan yüzey elemanları sayesinde, arazi modelleri görsel olarak da oluşturulabilmekte ve sayısal koordinat bilgilerini de içinde tutan bu görsel modele, modern anlamda Sayısal Arazi Modeli (SAM) denilmektedir.Bu tez çalışmasında, dijital uydu veya hava fotoğrafları kullanılarak SAM modellerinin elde edilmesi için kullanılan yöntemler anlatılmış ve bu anlatılanlarla birlikte, tez çalışması kapsamında SAM modeli oluşturmak için TERR 1.0 adı verilen bir yazılım Borland C++ Builder platformunda geliştirilmiş ve örnek uygulama yapılmıştır.Bu çalışmada, geliştirilen TERR 1.0 yazılımının test edilmesi amacıyla yapılan örnek uygulamada, sayısal arazi modeli oluşturmak için gerçek arazi görüntüleri kullanılamamıştır. Çünkü, gerçek bir araziye ait stereo hava fotoğrafları bulunamamıştır. Bunun yerine, yakın fotogrametri yöntemiyle stereo olarak çekilmiş olan bir görüntü çifti kullanılmıştır. Bu görüntüler, İsviçre ETH, Zürih Jeodezi ve Fotogrametri Enstitüsünden elde edilmiştir. Bu stereo görüntülerden, SAM modelinin veri noktaları olarak kullanılmak üzere 41 adet nokta, TERR 1.0 yazılımı ile yarı otomatik görüntü eşleştirme tekniği kullanılarak ölçülmüş, ve bu noktalardan küçük bir SAM modeli oluşturulmuştur. Yazılımın doğruluğunu kanıtlamak için, aynı noktalar kullanılarak, ArcView 3D yazılımı ve 3D CITY VAQS (Doğan, Doğan, Altan, 2004) ile de SAM modeli oluşturulmuş ve iki model karşılaştırılarak, TERR 1.0 yazılımının doğru çalıştığından emin olunmuştur.