Ülkemizde çıkarılan doğal zeolit ve kil mineralleri üzerine EPR incelemesi / Melike Bıyık; Danışman Recep Tapramaz

Abstract

Bu çalışmada ülkemizin değişik yörelerinden temin edilen zeolit ve kil minerallerine gaz adsorpsiyonu, yüksek enerjili g-ışın kaynağı ile ışınlama ve Cu2+ iyon emdirilmesi işlemleri sonucu meydana gelen değişiklikler EPR spektroskopisi ile tespit edilmiştir. Bigadiç klinoptilolit zeolitine yapılan CO2 ve H2S gaz adsorbsiyonu sonucu yapı içerisinde bulunan Mn metalinin yükseltgenerek Mn2+ iyonu haline geldiği gözlenmiştir. SO2 gazı ile muamele edilen Bigadiç zeolitinde ciddî değişiklikler gözlenmiştir. Spektrumda zamanla değişerek farklı paramanyetik merkezlerin oluştuğu gözlenmiştir. [Cu(H2O)6]2+ emdirilmiş Gördes ve Bigadiç zeolitlerinin spektrumlarına bakıldığında [Cu(H2O)6]2+ kompleksinin zeolit boşluğuna çok az miktarda girebildiği görülmektedir. Zeolitlerinin Co-60 kaynağından çıkan g-ışını ile ışınlanması sonucu Bigadiç zeolitinde kayda değer bir değişiklik olmamasına karşılık Gördes zeolitinde iyonik radikali oluşmuş, g-ışını ile ışınlanmış kaolin kil mineralinde merkezli Al atomunun (I=5/2) aşırı ince yapı yarılmaları görülmüştür. Lületaşı (Sepiolit) kil mineraline yapılan gaz adsorbsiyonu sonucu düşük değerlikteki Mn metali Mn2+ değerliğine yükselmektedir. Ayrıca Kayseri pomzası ve Nevşehir pomzasındaki paramanyetik merkezler tespit edilmiştir.