İrido-tanı amaçlı görüntü işleme sistemi / Yaşar Nuri Sevgen; Danışman Çingiz Efendiyev

Abstract

İrido-tanı amaçlı görüntü sistemleri donanım ve yazılımdan oluşan sistemlerdir. Kullanılan donanımsal yapı genellikle ışık kaynağı, büyüteç ve kameradan oluşmaktadır. Ağırlıklı olarak fotoğraf makinesi yada video kamera eklenmiş biyomikroskoplar kullanmaktadır. Söz konusu biyomikroskoplar daha çok yarık lambalı (Slit Lamp) olanlardır. Günümüzde artık bu donanıma görüntünün işlenmesi, analizi ve izlenebilmesi amacıyla bilgisayar sistemleri de eklenmiştir. İridoloji, kökleri binlerce yıl geçmişe dayanan ancak son birkaç yıldır üzerinde yoğun çalışmalar yapılan genç bir bilim dalı olmasından ve temel nesnesi olan irisin genel niteliklerinden dolayı bu çalışmada bir uygulama alanı olarak tercih edilmiştir.Görüntüleme üzerine en genel ve yaygın kullanılan sistemler TV sistemleridir. Bu sistemler görüntülerin alınmasında ve işlenmesinde yaygın olarak ortogonal tarama kullanırlar. Hareketli görüntülerin oluşturulmasına yönelik bu sistemlerde ortogonal taramanın kullanılması, zorunlu olarak dar süreli satır geri dönüşlerine gereksinim duyulması nedeniyle, frekans bandını genişletmektedir. Gerçekte hareketli görüntüler durgun karelerden oluşmaktadır. Gerek analog ve gerekse sayısal ortogonal ilkeye göre çalışan bütün sistemlerde her bir kare yatay satırlardan oluşmaktadır. Her bir karenin oluşturulmasında satırdan satıra geçişte sinyal sürekliliği bozulmaktadır.Amaçlanan doğrultuda görüntülerin işlenmesi, taranması ve görüntüye ilişkin verilerin dosyalanması için görüntü nitelikleri dikkate alınarak farklı tarama yaklaşımlarının kullanılması da olanaklıdır. Dairesel nitelikli görüntülerin taranması ve işlenmesinde kartezyen koordinat sistemi yerine polar koordinat sisteminin kullanılması görüntünün doğasına uygun bir yaklaşımdır. Bunun içinde en uygun tarama spiral taramadır.Bu tez çalışmasında gerek elde edilen sinyalin frekans tayfını daralttığı ve gerekse dosyalanmak istenen verilerin daha küçük alanda tutulmasına olanak sağladığı için farklı bir tarama yaklaşımı olarak dairesel nitelikli görüntülerin alınması ve işlenmesinde Spiral Tarama seçilmektedir. Işık toplanma ilkesine göre çalışan bir sistemde tarama hızının değişimine bağlı olarak alınan sinyal üzerinde genlik modülasyonu oluşmaktadır. Bu olumsuzluğu engellemek için spiral taramada, spiral yörünge boyunca hızın değişmez tutulması önemlidir. Günümüzde hızla gelişen teknolojinin sunmuş olduğu olanakları değerlendirerek yüksek çözünürlüklü YBA (CCD) algılayıcılardan alınan görüntüler üzerine spiral taramanın uygulanması da olanaklıdır. Bu değerlendirilerek yüksek çözünürlükte YBA algılayıcı içeren bir görüntüleyiciden alınan tam kare görüntüler spiral taranmaktadır. Bu durumda bile değişmez örnekleme aralıkları için çizgisel hızın değişiminin engellenmesi gerekmektedir. Bu amaçla spiral tarama için bağıntılar geliştirilmiş, iridolojik amaçlı uygulamalar yapılarak sonuçları alınmıştır. İrido-tanısal amaçlı haritalardan elde edilen yansıma alanlarının polar koordinatlarda dinamik yaklaşımla iris üzerine düşürülmesi sağlanmıştır. Ön tanı amacıyla kullanılabilmek üzere iris üzerinde oluşan pigmentasyon ve patolojilerin görüntülenmesi, hangi organa ilişkin yansıma alanına düştüğünün yada her hangi bir yansıma alanında patolojik değişimlerin olup olmadığının belirlenebilmesi ve ayrıntılı incelenebilmesi amacıyla gerekli yazılımlar da yapılarak görüntüleme ve görüntü işleme sistemi oluşturulmuştur.