Tehlikeli atık düzenli depolama alanlarında doğal materyallerle ağır metal giderimi / Emine Beril Gümüşel; Danışman N. Gamze Turan
Abstract
Tehlikeli atık bertaraf tesislerinde yönetmelikler birçok ülkede uygun geçirimsiz örtü sistemlerin kullanılmasını gerektirmektedir. Örtü sistemleri, depolama alanlarının en önemli elementi olan çeşitli bariyer ve drenaj tabakalarını kapsamaktadır. Son 35 yılda, kirlenmiş sızıntı suyunun yer altına sızmasını önlemek amacıyla çeşitli kompozit örtü sistemleri geliştirilmiştir.Sıkıştırılmış killi topraklar, özellikle bentonitler, partikül boyutları, gözenek çapları ve yüksek yüzey yükleri gibi özellikleri nedeniyle düşük hidrolik iletkenliğe ve yüksek adsorpsiyon kapasitesine sahip oldukları için örtü materyali olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bununla birlikte, bentonitler büzülme ve/veya çatlama gibi bazı problemlere neden olabilmektedir. Yapılan çalışmalar, bentonitlerin donma-çözünme ve/veya şişme-çekme gibi olaylara maruz kaldıklarında fizikokimyasal özelliklerinin büyük değişikliklere uğradığını göstermiştir.Çalışmada, depolama alanlarında sızıntı suyundan Cu+² ve Zn+² iyonlarının gideriminde doğal materyallerin kullanımı araştırılmıştır. Doğal zeolit, genleştirilmiş vermikülit, pomza, illit ve kaolinit katkılı bentonit içeren ardışık sistemlerde Cu+² ve Zn+², pH ve elektiriksel iletkenlik değerleri inlenmiş ve elde edilen sonuçlar, sadece bentonitin kullanıldığı doğal sistem ile karşılaştırılmıştır. Sonuçlar, doğal zeolit, vemikülit ve pomzanın depolama alanlarında bentonitle birlikte örtü materyali olarak kullanılmasının yüksek adsorpsiyon özellikleri nedeniyle Cu+² ve Zn+² gideriminde etkili olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, illit ve kaolinitin bentonitten daha düşük katyon değiştirme kapasitesine sahip olması nedeniyle bentonit ile birlikte kullanılmasının Cu+² ve Zn+²gideriminde, giderim verimini düşürdüğü gözlenmiştir.
