Karadeniz'de yaşayan benekli kaya balığı, neogobius melanostomus (pallas, 1814) (Gobiidae)'ta yaş tayini yöntemlerinin ve büyüme parametrelerinin belirlenmesi / Ayça Kurt; Danışman Aysun Gümüş.

Abstract

Bu çalışmada, Karadeniz'de yaşayan Benekli Kaya Balığı (Neogobius melanostomus (Pallas, 1814)' nın yaş tayininde kullanılabilecek en güvenilir kemiksi yapısının seçimi ve büyüme parametrelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, Ekim 2002 ile Mart 2005 tarihleri arasında Terme-Kurupelit (Samsun) açıklarında yürütülen trol avcılığından 868 (397 dişi, 471 erkek) örnek temin edilmiştir. Örneklerin yakalanma tarihleri, toplam uzunlukları, ağırlıkları ve eşeyleri kaydedilmiştir. Erkek ve dişi bireylerin uzunluk frekans dağılımlarındaki önemli istatistiksel farklılık nedeniyle yaş analizleri eşeyler için ayrı ayrı yürütülmüştür.Her bir örneğin otolit ve omurları çıkarılmış, farklı tekniklerle yaş tayinine hazırlanmış ve binoküler mikroskopta iki okuyucu tarafından üçer kez olmak üzere belli zaman aralıklarıyla okunmuştur. İki okuyucunun her bir kemiksi yapıdan elde ettiği yaş verileri karşılaştırılmış; ortalama yaş, uyum (%), ortalama yüzde hata (%) ve değişim katsayısı (%) hesaplanmıştır. Omura kıyasla, otolit verilerindeki yüksek okuyucu uyumu, düşük ortalama yüzde hata ve düşük değişim katsayısı değerleri sebebiyle otolitin omura göre çok daha güvenilir bir yapı olduğuna karar verilmiştir.Otolit boyutları (uzunluk, genişlik, ağırlık) ölçülmüş ve otolit boyutları-toplam uzunluk, otolit boyutları-yaş arasındaki ilişki her bir eşey için ayrı ayrı incelenmiş ve otolit ağırlığının yaş tahmininde otolit uzunluğu ve genişliğinden daha doğru sonuçlar verdiği tespit edilmiştir.Otolitte halka yarı çapları ve kenar birikimi ölçülmüştür. Otolit kenarlarında bulunan opak ve hiyalin halkaların aylık olarak bulunma yüzdeleri hesaplanmış ve annulus oluşum periyodunun dişilerde ekim ve şubat, erkeklerde ise eylül ve mart ayları arasında gerçekleştiği belirlenmiştir.Erkek ve dişi bireyler için uzunluk-ağırlık ilişkileri hesaplanmıştır. Uzunluk-ağırlık ilişkisindeki sabitlerin eşeyler arasında istatistik olarak farklı olduğu bulunmuştur. Aynı yaş grubundaki erkeklerin dişilerden daha yüksek toplam uzunluk ve ağırlık değerlerine sahip olduğu gözlenmiştir.Her yaş grubu için elde edilen ortalama uzunluk ve ortalama ağırlık değerleri kullanılarak boyca ve ağırlıkça büyüme denklemleri von Bertalanffy büyüme denklemi yardımıyla hesaplanmıştır. Von Bertalanffy büyüme paremetreleri dişi bireylerde Lt= 25,29 (1-e 0,186 (t-5,75)), Wt= 86,81 (1-e 0,400 (t-57,8)), erkek bireylerde ise Lt= 21,31 (1-e 0,385 (t-9,70)), Wt= 125,04 (1-e 0,290 (t-91,13)) olarak tespit edilmiştir. Ayrıca, eşeyler için büyüme eğrileri gösterilmiştir.