Bingöl Dağı ve çevresindeki ilçeler (Hınıs, Tekman, Çat, Varto, Karlıova) bitkilerinin floristik araştırılması / Ali Engin.

Abstract

Bu araştırmada Hınıs, Varto, Karlıova ve Tekman ilçeleri ile çevrili Bingöl Dağında, 1979-1983 yılları arasında yapılmıştır.Alanın denizden yüksekliği 1700-3200 m. arasında değişir.Çeşitli zamanlarda meydana gelen orojenik hareketlerin sonunda bugünkü durumunu almıştır.Yapılan çalışmalar sonunda 70 familya ve 341 cinse ait 980 tür tanımlandı.Tanımların bir kısmı Türkiyedeki mevcut herbaryumlardan yararlanmak suretiyle , bir kısmıda Edinburg Kıraliyet Botanik Bahçesinde (RBG) bir yıl süreyle çalışılarak yapıldı.Tanımlanan türlerden 5'i Pteridophyta, 2'si Gymnospermae ve 973'ü de Angiospermae bölümüne aittir.Bunlardan da 839'u Dicotyledoneae ve 134'ü Monocotyledoneae sınıfına dahildir.Davis'in kare sistemine göre (şekil 9) tamamen B8 karesi içinde yer alan çalışma alanından toplanan 980 türün 897'sinin Floristik bölge elementleri, endemizm durumları, dünya üzerindeki dağılışları ve çalışma alanı için yeni olup olmadıkları tesbit edildi.Monocotyledoneae sınıfından Gramineae ve Cyperaceae familyaları için mevcut bilgilerin yetersizliği nedeni ile bu tip bir çalışma yapılamadı.Dicotyledoneae ve Monocotyledoneae sınıfına ait bitkiler 118' inin B8 karesi için yeni olduğu tesbit edildi.Ayrıca bir Ranunculus türünün de bilim dünyası için yeni olduğu tesbit edilerek, Ranunculus bingoeldaghensis A.Engin adı altında Notes Rbg. Edinburg, mecmuasında yayınlandı.Tamamen Irona-Turanien Floristik bölgesine giren çalışma alanından toplanan bitkilerin Floristik element, Familya dağılımları birer şekille gösterildi.Buna göre; Bitkilerin çoğunun Compositae (%13.45), Cruciferae (%7.54), Caryophyllaceae (%7.54), Labiatae(%7.03),Leguminosae (%6.94), Gramineae(%6.43), umbelliferae(%5.40), Scrophulariaceae(%4.69),Rosaceae(%4.17) gibi familyalarda toplandığı ve yine bu bitkilerin %43.30'unun Irona-Turanien, %7.50'sinin Avrupa-Sibirya ve %3.30'unun Öksin Floristik bölgesine ait olduğu tesbit edildi.Ayrıca Endemizm durumunun %13.2 olduğu da saptandı.Familya ve cinsler verilirken, bugün dünyada en geçerli ve yaygın sistem olması nedeniyle ENGLER sistemi esas alındı.İhtiya ettikleri tür miktarına göre,araştırma alanındaki cinslerden bir kısmı Astragalus(30),silene(26),Centaurea (19),Dianthus(16), alyssum(14), Poa(13), Veronica(12),Ranunculus(12), Carex(11), Potentilla (10) olarak tespit edildi.Araştırma alanında, tamamen kendi gözlemlerimize dayanılarak a.Dere vejetasyonu, b.Kurakcıl karakterli çalı vejetasyonu (orman vejetasyonu artığı),c.Step vejetasyonu ve d.Alpin vejetasyon olmak üzere 4 vejetasyon tipi ayırt edildi ve bu tiplerden bir kısmını temsil eden bitkiler çalışmanın sonuna eklendi.Bölgenin iklimi, yakın olan rasat istasyonlarınınverilerinden ve Akman, 1981'in çalışmalarından yararlanılarak hazırlandı.Araştırma alanı çevresindeki rasat istasyonlarının Ombrotermik diagramları ile araştırma alanının coğrafi ve topoğrafya haritası çizilerek çalışmaya eklendi.