Bazı yaprak lahana (Brassica oleraceae var. acephala L.) tiplerinin büyüme, gelişme, verimlilik durumları ile tohum olgunlaşma zamanlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma / Elif Demir; Danışman Ahmet Balkaya

Abstract

Bu araştırma 2002-2003 yılları arasında yürütülmüştür.Bu araştırmanın amacı, Karadeniz Bölgesi'nden toplanan bazı yaprak lahana tiplerinin fenolojik ve morfolojik özelliklerini incelemek, verimlilik durumlarını saptamak ve yaprak lahana tohumlarının olgunlaşma zamanlarını belirleyerek tohumda canlılığın en yüksek seviyeye ulaştığı hasat dönemini belirlemek olarak özetlenebilir. Araştırma sonuçlarına göre bölgenin farklı eko-coğrafik bölgelerinden toplanılan yaprak lahana tiplerinin morfolojik özellikleri bakımından belirgin olarak farklılık gösterdikleri belirlenmiştir. 55 TE 07 ve 52 PE 09 nolu genotiplerinin yaprak boyutlarının diğer tiplerden daha uzun, geniş ve yaprak ayalarının daha büyük oldukları saptanmıştır. Yaprak kalınlığı yönünden yapmış olduğumuz değerlendirme de belirtilen bu genotiplerin yaprak kalınlıklarının sarmalık tüketim için daha uygun oldukları saptanmıştır. Erkencilik yönünden ise tipler arasında farklılık bulunmamıştır. Yaprak verimi yönünden yapılan değerlendirmede ise 52 PE 09 nolu tipin en yüksek (100.8 g/bitki), 55 TK 09 nolu tipin ise en düşük (67.6 g/bitki) verim değerine sahip olduğu belirlenmiştir. Tohum olgunlaşmasının türe veya çeşide has karakterizasyonu, tohum üreticileri için çok önemlidir. Tam çiçeklenmeden itibaren 75. gün'e kadar 3'er gün aralıklarla alınan bakla örneklerinde yapılan incelemeler sonucunda; yaprak lahanada tohumun gelişmesinin 7 safha'da oluştuğu belirlenmiştir. Embriyonun 2. safhada (çiçeklenmeden 11-21 gün sonra) meydana geldiği saptanmıştır. Tohum gelişimi sırasında tohum canlılığı ve gücünü etkileyen faktörlerin tohum nemindeki azalma ve kuru maddedeki artışla ilgili olduğu tohum kuru ağırlık artışının en yüksek 65-70. günler arasında olduğu ve bu dönemde tohum nem miktarının ise %9.4-13.1 oranları arasında olduğu belirlenmiştir. Samsun ekolojik koşullarında tam çiçeklenmeden itibaren 60-65.gün arasında tohum hasatının yapılabileceği önerilmiştir.