Çay atıklarından hazırlanan değişik yetiştirme ortamları ve bu ortamlara uygulanan farklı dezenfeksiyon yöntemlerinin pleurotus sajor-caju mantarının verim ve kalitesine etkisi / Hüseyin Doğan; Danışman Aysun Pekşen

Abstract

Bu araştırma , Karadeniz Bölgesinde bol miktarda bulunan çay fabrikası atıklarının Pleurotus sajor-caju yetiştiriciliğinde yetiştirme ortamı olarak kullanılabilme olanaklarının belirlenmesi ve bu ortamlar için en uygun dezenfeksiyon yöntemlerinin saptanması amacıyla yapılmıştır. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi mantar üretim tesisinde 1998-1999 yılları arasında yürütülen çalışmada ; çay atığı,saman,talaş,kepek materyallerinden değişik oranlarda hazırlanan 15 yetiştirme ortamı ve dezenfeksiyon yöntemi olarak otoklav,pastörizasyon,metil bromid ve kontrol uygulamaları ele alınmıştır. Çalışma kış ve yaz döneminde olmak üzere 2 kez yapılmıştır. Değişik şekillerde dezenfekte edilen yetiştirme ortamlarının özelliklerinin belirlenmesi amacıyla ortamların nem pH,C,N ve C/Noranları saptanmıştır. Çalışmada uygulamaların misel gelişim hızı ve süreleri , elde edilen mantarların fiziksel ve kimyasal özellikleri ile verimleri tespit edilmiştir. Ayrıca yetiştirme ortamı ve dezenfeksiyon yöntemi kombinasyonlarına ait kompost özellikleri ile verimler arasındaki korelasyon ilişkisi incelenmiştir. Araştırma sonucunda çay atığından oluşturulan uygulamaların Pleurotus mantarı yetiştiriciliğinde kullanılabileceği belirlenmiştir. Denemede ele alınan uygulamalar arasında en yüksek verim kış döneminde otoklav dezenfeksiyon yöntemi ile dezenfekte edilen 1Ç:1K:1T (175.29g)ortamından ,yaz döneminde otoklav dezenfeksiyon yöntemi ile dezenfekte edilen 1Ç:3t (156.29g) ve 2Ç:2S(154.43) ortalamalarından elde edilmiştir. Uygulamaların pH,nem,azot değerleri ile verim arasında negatif yönde ,C ve C/N oranı değerleri ile pozitif yönde ilişkiler belirlenmiştir. Kış dönemi ve birleştirilmiş korelasyon analizinde pH değerleri ile verim arasında %5 önemlilik seviyesinde negatif yönde bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Sadece yaz dönemi denemesi uygulamalarının nem içerikli ile verim arasında %5 önemlilik seviyesinde negatif yönde bir ilişki belirlenmiş , diğer dönemlerde böyle bir ilişkinin olmadığı saptanmıştır. Dezenfeksiyon yöntemlerinden otoklav ve pastörizasyon uygulamalarının bu yetiştirme ortamları için uygun , metil bromid ve kontrol uygulamalarının uygun olmadığı belirlenmiştir.