Sterilizasyon ve formaldehit uygulamaları ile torba ağırlıklarının örtü altında yetiştirilen pleurotus mantar türlerinin gelişme, verim ve kalitesi üzerine etkileri / Beyhan Küçükomuzlu; Danışman Aysun Pekşen.

Abstract

Bu araştırma örtü altı koşullarında sterilizasyon ve formaldehit uygulamaları ile torba ağırlıklarının Pleurotus türlerinin verim ve kalitesi üzerine etkilerini belirlemek, büyüme ve verim modellerini oluşturmak amacıyla yapılmıştır. Çalışma, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümüne ait yüksek plastik tünelde Ekim 2001- Nisan 2002 döneminde yürütülmüştür. Yetiştirme ortamı olarak samanın kullanıldığı çalışmada otoklav ile sterilizasyon, %1 ve 3'lük formaldehit ile dezenfeksiyon olmak üzere 3 yöntem, 3 torba ağırlığı (1, 2 ve 3 kg) ve 3 Pleurotus türü (P. ostreatus, P.sajor-caju., P. sapidus) ele alınmıştır. Otoklav yöntemi ile sterilizasyon ve formaldehit (%1 ve 3) ile dezenfekte edilen farklı torba ağırlıklarındaki yetiştirme ortamlarının nem, pH, C, N ve C/N oranları saptanmıştır. Çalışmada uygulamaların misel gelişim oranları ve süreleri, verim ve biyolojik etkinlikleri ile elde edilen mantarların fiziksel ve kimyasal özellikleri tespit edilmiştir. Çalışmanın diğer bir amacı da sıcaklık ve ışığın büyüme ve verim üzerine olan etkilerini matematiksel modeller yardımıyla belirlemeye çalışmaktır. Araştırmada kullanılan Pleurotus türlerinin kış döneminde ısıtmasız yüksek plastik tünelde yetiştirilebileceği sonucuna varılmıştır. Sterilizasyon uygulamasından formaldehit uygulamalarına göre daha yüksek verim ve biyolojik etkinlik elde edilmiştir. Formaldehit uygulamalarının yapıldığı bazı ortamlarda misel gelişimi olmadığı için verim elde edilememiştir. Sterilizasyon uygulamasında torba ağırlıkları arasında istatistiksel fark bulunmamış, en yüksek verim ve biyolojik etkinlik değeri otoklavla sterilizasyonu yapılan 1 kg'lık torbalarda yetiştirilen P. sajor-caju (sırasıyla 27.30 kg/100 kg kompost ve %96.46) ve P. ostreatus (26.19 kg/100 kg kompost ve %92.54) türlerinde elde edilmiºtir. Geliºtirilen regresyon modeli ile misel gelişim süresi %98, ilk hasat süresi %81 ve verim %82 olasılıkla tahmin edilebilmiştir