Değişik tarımsal atıkların hericium erinaceus mantar üretiminde kullanım olanakları / Harbiye Akdeniz; danışman Aysun Pekşen

Abstract

Özet,Bu çalışmada ülkemizde fazla miktarda bulunan ve lignoselülozik yönden zengin değişik tarımsal ve kereste (odun) artıklarının H. erinaceus mantar yetiştiriciliğinde kullanım olanaklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Yetiştirme ortamı ana materyalleri olarak meşe talaşı (MT), kavak talaşı (KT), fındık kabuğu (FK) ve buğday samanı (S), katkı maddeleri olarak da buğday kepeği (BK), çay atığı (ÇA), ayçiçeği küspesi (AK), pirinç kepeği (PK) ve tavuk gübresi (TG) kullanılmıştır. Denemede ele alınan meşe talaşı, kavak talaşı, fındık kabuğu ve saman materyalleri tek başına, bunlara 1:1 (w:w) oranında saman ilavesiyle hazırlanan karışımlarda ve %20 oranında katkı maddeleri ilave edilmesi ile hazırlanan yetiştirme ortamlarında misel gelişim durumları belirlenmiştir. Yetiştirme ortamlarının bazı kimyasal özellikleri, bunlarla misel gelişimi arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Misel gelişim hızı ve yoğunluğu bakımından en iyi gelişimler FK ve MT materyallerine %20 oranında BK, PK, ÇA ve AK ilave edilerek hazırlanan ortamlardan elde edilmiştir. Bu çalışma sonucunda en iyi misel gelişimi gösteren yetiştirme ortamları üretime alınarak bu yetiştirme ortamlarının mantar verim ve kalitesi üzerine etkileri belirlenmiştir. En yüksek verim (167.0 g/torba) ve biyolojik etkinlik oranı (%32.99) FK+20PK ortamından elde edilmiştir. Ayrıca mantar üretiminde kullanılan ortamların sterilizasyon, misel gelişim ve hasat sonrası bazı kimyasal özellikleri ile verim arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Verim ve biyolojik etkinlik ile bu özellikler arasında ilişki bulunmamıştır.