Çarşamba ovasında can erik (prunus cerasifera Ehrh.) tiplerinin seleksiyon yoluyla ıslahı ve selekte edilen bazı tiplerin şeftali ve erikler için anaç olarak kullanılabilirliklerinin saptanması üzerinde araştırmalar / Hüsnü Demirsoy; Danışman Şükriye Bilginer.

Abstract

Bu araştırma 1994-1998 yıllarında Çarşamba Ovasında yapılmıştır. Araştırmada Çarşamba Ovasında can erik meyve seleksiyonu selekte edilen bazı tiplerin fidanlık koşullarında anaç özelliğinin belirlenmesi ile bunların bazı şeftali ve erik çeşitleriyle aşı uyuşma durumlarının saptanması amaçlanmıştır. Denemelere stadart anaç olarak Marianna GF 8-1 (P. cerasifera x P. munsoniana) ile Redhaven ve glohaven şeftali ve Stanley erik çeşitleri kullanılmıştır. Meyve seleksiyon çalışmalarında erik meyvelerinde ağırlık suda çözünebilir kuru madde (SÇMK) ve titre edilebilir asit içerikleri , et sertliği, kabuk rengi, et/çekirdek oranı, yeme kalitesi ve erkencilik gibi özellikler belirlenmiş ve bu özellikler bakımından Ç 7-4, Ç 8-4, Ç 2-2, Ç 1-1, Ç 6-2, Ç 8-5 ve Ç 12-2 can erik tiplerinin diğerlerinden daha üstün olduğu saptanmıştır. Ayrıca araştırmada incelenen tiplerin bazı pomolojik ve fenolojik özellikleri belirlenmiştir. Fidanlık koşullarında anaç özelliğinin belirlenmesi için yapılan çalışmalarda köklenme oranı, sürgün çapı, sürgün çapı varyasyon katsayısı, sürgün boyu, sürgün boyu varyasyon katsayısı ve aşıya gelme oranları bakımından Ç 6-2, Ç 7-3, Ç 8-6 ve Ç 16-2'nin çok iyi;Ç 3-1, Ç 4-1, Ç 8-1, Ç 9-2 ve Ç 10-1'in iyi anaç özelliği gösterdiği saptanmıştır. Denemeye alınan şeftali/erik ve erik/erik kombinasyonlarında aşı uyuşma durumlarının belirlenmesi için yapılan çalışmalarda ise ele alınan kriterler bakımından Redhaven/Ç 16-2, Stanley/Ç 2-1, Redhaven/Ç 4-1, Redhaven/Ç 8-6, Stanley/Ç 4-1, Redhaven/Ç 8-5 ve Stanley/Ç 13-3 kombinasyonlarının çok iyi; Stanley/Ç 4-3,Redhaven/Ç 7-4, Stanley Ç 8-1, Redhaven/Ç 8-4, Redhaven/Ç 9-3, Glohaven/Ç 13-3 ve Glohaven/Marianna GF 8-1 kombinasyonlarının iyi derecede uyuşma gösterdiği tespit edilmiştir.