Samsun ilinde yetiştirilen tütün (Nicotiana tabacum L.) bitkisinden izole edilen Rhizoctonia grubu fungusların karakterizasyonu / Cem Tolga Gürkanlı; Danışman İbrahim Özkoç

Abstract

Bu çalışmada, Samsun merkez ilçesi ve sekiz ilçede, fide ve tarla dönemlerinde gerçekleştirilen arazi çalışmalarında tütün (Nicotiana tabacum L.) bitkisi ve toprak örnekleri toplanmıştır. Tütün bitkisi ve toprağından yapılan izolasyon çalışmaları sonucunda 96 multinükleat (Çok çekirdekli), 14 binükleat (İki çekirdekli) toplam 110 Rhizoctonia izolatı elde edilmiştir.Anastomoz testleri neticesinde izolatlardan 3 tanesinin R. solani AG 1, 6 tanesinin R. solani AG 2, 92 tanesinin R. solani AG 4, 10 tanesinin R. zeae ve 6 tanesinin BN Rhizoctonia AG-A olduğu tespit edilmiştir. Buna karşın 8 adet BN Rhizoctonia izolatının ait olduğu anastomoz grubu (AG) tespit edilememiştir.Elde edilen izolatların karakterizasyonları için koloni pigmentasyonu, sklerosyum pigmentasyonu, hif çapı, sklerosyum çapı, çekirdek sayısı, tiamin ihtiyacı gibi özellikleri kullanılmıştır. Elde edilen veriler neticesinde, AG 1 izolatlarının koloni pigmentasyonu ve sklerosyum çapına bakılarak AG 1-IA olduğu, diğer kültürel özelliklerin ise alt grup (ISG) ayrımında kullanılamayacağı tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar AG 2 izolatlarının koloni, sklerosyum pigmentasyonu ve tiamin ihtiyacına bakılarak alt gruplara ayrılabileceğini göstermiştir. Bu bağlamda elde edilen AG 2 izolatlarının AG 2-1 olduğu tespit edilmiştir. AG 4 izolatlarında ise alt grup ayrımının kültürel özelliklerle mümkün olmadığı tespit edilmiştir. İzole edilen R. zeae izolatlarının gerek test izolatları gerekse literatürler ile belirli kültürel özellikleri açısından farklılık gösterdiği görülmüştür. Bu sonuçlar daha önce yapılan bazı çalışmalarda da gözlenen ve R. zeae içerisinde var olduğu düşünülen heterojenliği daha iyi biçimde ortaya koymaktadır. BN Rhizoctonia AG-A izolatları ise hem kontrol amaçlı kullanılan AG-A test izolatı hem de literatüler ile sklerosyum çapları dışında ki kültürel özellikleri açısından tam bir uyum göstermiştir. Ayrıca elde edilen bütün bu verilerin literatürler ile de uyumlu olduğu tespit edilmiştir.Yapılan in-vitro patojenite denemelerinde elde edilen R. solani AG 1 izolatlarının tütünde: (Nicotiana Tabacum L.) oluşturulan 1-5 skalasına göre 3 veya 4'üncü derece patojen, AG 2 izolatlarının 1. veya 2'inci derece patojen, AG 4 izolatlarının tümünün 1'inci derece patojen, R. zeae izolatlarının nonpatojen, BN Rhizoctonia AG-A izolatlarının ise 3. derece patojen oldukları tespit edilmiştir.